Daar kun je eindeloos over filosoferen. Mijn theorie herkent een aantal factoren: (1) Hoe homogener een samenleving, hoe groter de onderlinge solidariteit; (2) Hoe kleiner de gemeenschap, hoe groter de onderlinge solidariteit; (3) Hoe fatsoenlijker de overheid, hoe lager de solidariteit (want, de overheid regelt het wel) en vice versa.
Dat geld lenen aan een klant is een handige methode om van een klant af te komen inderdaad. "Lenen" moet natuurlijk ruim worden gezien en betreft voornamelijk onbetaalde rekeningen. Maar als je een klant waar je het liefst vanaf wil het gevoel geeft dat hij slimmer is dan jij en je niet al te hard achter een laatste onbetaalde factuur aan gaat, dan heb je een hele goede kans dat je die klant nooit meer terug ziet. En dat kan het zo waard zijn.
Mijn vader had ooit een jaar of zeven een aan hem in onderpand gegeven trouwring van iemand in zijn kassa liggen die die klant uiteindelijk toch kwam opeisen door zijn uitstaande rekening te betalen.
Zelf heb ik ooit duizenden teruggegeven aan een klant onder voorwaarde dat hij alsjeblieft oprotte. Beste geld ooit uitgegeven. Het leven is te kort.