Bedankt voor de aanvulling, Gerard. We hebben de oudste vermelding nu opgenomen in de tekst.
Inderdaad is het op deze website niet de bedoeling om heel uitgebreide artikelen te gaan publiceren. En voor wat betreft het schilderij: ook wij hebben een versie in een hogere resolutie, maar omwille van de snelheid van de website gebruiken we daar bij voorkeur foto's van een kleinere bestandsgrootte.

Beste Paul. Hierbij een correctie en aanvulling betreffende de eerste vermelding. Ik heb een uitgebreide tekst op mijn computer staan over de geschiedenis. Maar dat voert te ver voor jouw insteek denk ik. De foto van de watermolen staat op de veilingsite in een hogere resolutie.

1371: 3 April Henricus de Broechoven en Ghiselbertus van den Hoevel beloven 88 roefkens mottoenen aan HenricusjJozollo 4 8 ). 22 April Henricus de Broechoven belooft nomine dotis een erfel. pacht van 10 mud rogge uit zijn windmolen en twee watermolens te Gestel bij Oesterwijc aan zijn schoonzoon Ghiselbertus van v den Hoevel als man van Heylwigis filia dicti Henrici* 9) Bronnen: WIM Cöp, GESLACHT BROECHOVEN en HET HUIS BROECHOVEN Afstammingsreeks Wouter Bac van Baescot naar de Van Broekhoven-tak in Udenhout en omstreken. DE BRABANTSE LEEUW. JAARGANG57 - 2, blz 110.

Deze bron heeft het weer overgenomen uit: De Nederlandse Leeuw, 1935, p. 2 H. J.A. van Son, De geslachten van Broechoven in de Meierij van 's Hertogenbosch in de tweede helft van de 14e eeuw, Vriendelijke groet. Frans

Links: https://docplayer.nl/9451126-De-nederlandse-leeuw-1935-p-2-11-en-65-80.html#show_full_text en: https://www.genealogie-van-zon.nl/Publicaties%20Wim%20C%C3%B6p/Wouter%20Bac%20van%20Baescot%20naar%20de%20Van%20Broekhoven-tak%20in%20Udenhout%20en%20omstreken.%20WIM%20C%C3%B6p.pdf De foto: https://www.metzemaekers.com/archief/a-watermill-in-the-woods-of-moergestel/85087

Bedankt voor het compliment en de correctie, Gerard. De tekst hierboven is wat aangepast, zodat er niet meer wordt gesteld dat het om een maalderij met een stoommachine gaat, al doet de naam, zoals je al zegt, daar wel aan denken. Uit vroeger onderzoek in een andere provincie heb ik nog een bron, die daar in ieder geval in de 19e eeuw de stoomachines opsomde: de provinciale verslagen. Ik ga kijken of dat ook in Noord-Brabant zo is, maar dat kan door thuiswerken en vakantie, nog wel even duren.

L.s. Goed verhaal over deze watermolen en zijn geschiedenis. Leuk dat het nu zo bij elkaar staat en ook leuk dat u de foto van het schilderij erbij hebt geplaats. Dit schilderij is overigens vorig jaar door een Haags veilinghuis te koop aangeboden en verkocht.
Een kanttekening wil ik graag plaatsen bij "Het Stoom". De context waarbinnen deze maalderij hier vernoemd wordt lijkt mij correct. De naam '"Het Stoom" is in Moergestel verankerd en wordt vaak gebruikt.
Echter er is geen hard bewijs dat er op de locatie die in verband met "Het Stoom" bedoeld wordt ooit een stoommachine gelegen heeft! Mogelijk wekt dit artikel na het lezen wel die indruk. Ik heb hiervoor tot op heden geen bewijs kunnen vinden, in tegendeel. In de registers van Het Stoomwezen komt deze maalderij niet voor en bouwkundig ontbreken aanwijzingen van de aanwezigheid van een stoomketel of een schoorsteen.
De hardnekkigheid waarmee in dit verband de naam "Het stoom" gebruikt werd en nog gebruikt wordt laat zich naar mijn idee wel verklaren uit het volgende:
- Deze maalderij werd in zijn begintijd aangedreven door een liggende verbrandingsmotor (diesel). Toen elektriciteit, midden jaren twintig, terplaatse, beschikbaar kwam werd dat een elektromotor.
Ik kan met best voorstellen dat het destijds niet voor iedereen direct herkenbaar was of zo'n grote liggende machine met dito vliegwiel een stoommachine of verbrandingsmotor betrof.
-In die tijd, rond de eeuwwisseling 19de/20ste eeuw werd de naam "stoom" vaak gebezigd als men aan wilde geven dat men technologisch met de tijd meeging. Het aantal bedrijven dat in hun reclame het woordje "stoom" op nam(stoomschoenfabriek e.d.) was legio zonder dat er ooit een stoommachine binnen heeft gestaan.

M.vr.gr. Gerard Willems Bestuurslid heemkundekring De Kleine Meijerij