Het eiland Tholen was voor verbindingen met de buitenwereld tot ver in de twintigste eeuw afhankelijk van veerverbindingen, waarvan er één eeuwenlang - de oudste vermelding dateert van 1341 - tussen Tholen en het Brabantse vasteland heeft gevaren.
Veerhuis 1851, ets E. Linnig (Coll. Rijksmuseum Amsterdam)
Aanvankelijk was dat op Halsteren en later op de ’s-Heer Boudewijnspolder. In 1583 werden de dijken van die polder doorgestoken en het veer verdween. Pas in 1692 kwam er een nieuwe bedijking, nu onder de naam Auvergnepolder, waarmee de overtocht aanzienlijk werd verkort.
In de negentiende eeuw nam het verkeer sterk toe. Vooral de stoomtram die vanaf 1882 van Bergen op Zoom tot aan het Thoolse veer ging rijden was een grote stimulans. Maar deze groei in het verkeersaanbod ging nauwelijks gepaard met verbeteringen aan het veer: lange tijd werd met een houten kabelpont en enige roeiboten gevaren.
Ingestuurd door Marco Padmos, klik op plaatje voor grotere versie
De passagiers klaagden steen en been: "de overtocht is moeilijk, ongeriefelijk, en veelal schadelijk voor de gezondheid, vooral in den winter, wanneer de passagiers tijdens de overtocht bij koud of nat weer of bij storm geheel onbeschermd aan weer en wind staan blootgesteld. Men zoekt beschutting achter een kar of achter een rijtuig, wanneer die toevallig, tijdens de overtocht zich op den pont bevinden.
Kinderen worden door de lichamen hunnen begeleiders en die van medelijden hebbende passagiers beschermd tegen een snerpende noorden- of oostenwind. Men vormt een groepje en plaatst de kinderen daar middenin, om zoodoende het kouvatten te voorkomen. Hoevelen zouden er reeds ziek zijn geworden tengevolge van een tocht over het veer?"
In 1923 werden een ijzeren vaartuig en een lier aangeschaft: een kleine verbetering, maar onvoldoende om het groeiende verkeer aan te kunnen. De roep om een brug klonk dan ook steeds luider. Nadat Tholen een paar keer vergeefs bij Rijk, provincies en buurgemeenten voor steun had aangeklopt, besloot de gemeente in 1925 om dan maar zélf een brug over de Eendracht te bouwen.
Maart 1906: Koninin Wilhelmina bekijkt vanaf de Thoolsche pont de overstromingen
Klik op het plaatje voor een grotere versie
Nog geen drie maanden later werd de noodzaak van een dergelijke verbinding op wrange wijze onderstreept door een afschuwelijk ongeluk, waarbij zeven mensen om het leven kwamen. De opening van de brug over de Eendracht in oktober 1928 betekende het einde van het Thoolse veer. Nog tweemaal heeft daarna een veer voor korte tijd over de Eendracht gevaren: in 1940, toen de brug door het Nederlandse leger werd opgeblazen, en in 1944, toen de inmiddels herstelde brug opnieuw werd vernietigd, ditmaal door de Duitsers.
Maart 1906: Koningin Wilhelmina bij het Thoolsche Veer
Beste Anton,
het veer Auvergnepolder - Tholen, genaamd Thoolse Veer, komt terug in het verhaal over de oude Zeeuwse weg (Woensdrecht - Rilland). Eveneens opgenomen in deze rubriek.
Marilou Nillesen
bhiczei op 26 februari 2018 om 10:01
Goed dat je hierop wijst, Willem! Ik zet er voor het gemak even het linkje bij:
Marilou Nillesen
bhiczei op 3 februari 2021 om 19:11
Bedankt Rianne voor deze handige verwijzingen! Mooi om inzicht te krijgen in de historie hiervan.
Gerard van Loenen
zei op 18 april 2022 om 15:39
Is het mogelijk dat toen de veerpont in 1944 weer tijdelijk in gebruik is genomen gebombardeerd is geweest? Ik doe onderzoek naar Kees van Andel die toen in Halsteren woonde en geholpen zou hebben om een joodse familie die op de veerpont zaten te redden.
Marilou Nillesen
bhiczei op 22 april 2022 om 10:48
Dag Gerard, bedankt voor je berichtje. Een snelle zoektocht hier levert geen passend antwoord op maar mogelijk kan de heemkundekring je verder helpen?
