Rond 1830 bestonden er in Alem, Maren en Kessel nog twee visserijbedrijven, het ene in eigendom van de Domeinen en het andere in eigendom van het Visserscollege Sint Pieter te Heerewaarden.
Leeghalen van de fuiken
Ook de visserij op de Maas bij Lithoijen en de daarop uitkomende killen was in handen van het Visserscollege. De heer Van Welsenis uit Oijen bezat de visserij bij Oijen. Het Visserscollege Sint Pieter hield in 1924 op te bestaan, maar visserij Van der Zanden en Zoon in Lith hield het wél vol.
Ook tegenwoordig nog liggen de drie vissersboten van het bedrijf, inmiddels de enige palingvissers op de Maas in deze regio, aan de Lithsedijk. Maar alleen op paling vissen is niet meer voldoende. Oorspronkelijk pachtten de vissers bij voorkeur de visgronden in de buurt. Maar door de afname van de visstand hebben de huidige vissers meer visgebied nodig om hun bedrijf gezond te houden.
Ankerkuilvisserij
De visgronden die ze pachten liggen soms meer dan 60 kilometer uit elkaar. Het verst is voor Van de Zanden een concessie bij Lobith. Daar wordt, behalve met fuiken, ook met de ankerkuil gevist, vooral op plekken waar een sterke stroming staat.
Bij Lith zelf is dat achter de waterkrachtcentrale van de stuw. De ankerkuil is een net dat gespannen wordt tussen twee palen, met in het midden een uitstulping: de zak. Aan de zak is weer een fuik bevestigd. Het net wordt vertikaal neergelaten vanaf een schuit, daarbij komt de paal aan de onderzijde op de bodem van het viswater terecht.
De paal aan de andere zijde wordt juist boven het wateroppervlak gehangen. Door de stroming gaat het net bol staan, waardoor de vis die een uitweg zoekt, naar de zak wordt geleid.
Paling
Als gevolg van vangstbeperkende maatregelen wordt er echter nog maar drie maanden per jaar (mei - juli) gevist. In de maanden waarin niet gevist mag worden, wordt de vis verwerkt: roken, fileren en verpakken. Het wordt dan ook steeds moeilijker om louter van de visvangst voor consumptie te leven.
De Oijense Hut
Een welkome aanvulling op het inkomen komt van de visserij voor wetenschappelijk onderzoek. Vissers krijgen daarvoor opdrachten van waterschappen, Rijkswaterstaat, visclubs of instituten voor biologisch onderzoek. Het gaat dan om vangen, meten, merken of bezenderen en terugzetten van de vis.
Nol van Orsouw
Niet alleen op de Maas, ook op de binnenwateren oefenden vissers hun beroep uit. De laatste van de Oijense beroepsvissers op het binnenwater was Nol van Orsouw, ofwel "Nol van de hut". Hij woonde in café “De Oijense Hut” aan de Oijenseweg. Hier, bij de brug over de Hertogswetering, heeft hij zijn hele leven gevist, net als zijn vader, met fuiken en netten.
Daarnaast bediende Nol de sluizen om de waterstand te regelen en baatte hij café De Oijense Hut uit. Hij overleed in 1968, 78 jaar oud.
Bruno van de Stadt.
zei op 13 februari 2015 om 20:37
Het is een prachtig verhaal. Momenteel ben ik ook bezig met het schrijven van een boekje over vaarboeren in de Zaanstreek. Daarin komt een fuikenvisser in voor.
Ik wil de verhalen omlijsten met wat illustraties. De foto die ik in dit verhaal aantrof past er geweldig bij. Mijn vraag is : 'zou ik deze foto mogen gebruiken?' of rust er copyright op. Als dit het geval is wilt U mij daarover inlichten.
Bij voorbaat dank,
Christian van der Ven
bhiczei op 16 februari 2015 om 09:03
@Bruno: Zodra de Carnaval voorbij is, ga ik voor je informeren hoe het zit met de rechten op deze foto. Ik kom er op terug!
Rien Wols
bhiczei op 18 februari 2015 om 16:03
Bruno, ik mail je rechtstreeks met nader bericht over deze foto. Vriendelijke groet,
