De watertoren van Dongen is gebouwd in 1923. Het is een van de grootste torens in de wijde omtrek, met een waterreservoir van maar liefst 500.000 liter water (vergelijkbaar met de watertoren van Almkerk). Hij is 45 meter hoog en daarmee de op twee na hoogste toren van West-Brabant. Alleen de watertorens van Etten-Leur en Roosendaal reiken hoger.
In 1918 hadden acht gemeenten in West-Brabant gezamenlijk de N.V. Waterleiding-Maatschappij “Noord-West-Brabant” opgericht. In 1921 sloot ook de gemeente Dongen zich bij dit gezelschap aan. Doel van de aangesloten gemeenten was de aanleg van een omvangrijk waterleidingnetwerk op hun grondgebied, waarin ook een tiental watertorens was opgenomen. De watertoren van Dongen was in 1923 de eerste die in dit verband werd uitgevoerd. Het water werd vanuit het pompstation Oosterhout aangevoerd en in de toren opgeslagen. Van hieruit werd het verder gedistribueerd naar de huishoudens.
De Dongense watertoren is ontworpen door de Haagse architect Hendrik Sangster, die veel watertorens in Nederland heeft ontworpen. Hij was zo’n beetje de vaste architect voor Waterleidingmaatschappij Noord-West-Brabant in de jaren ’20 en ’30. Zo heeft hij ook de watertorens van Almkerk, Gilze en Etten-Leur ontworpen.
De Dongense watertoren is vanaf 1924 tot 1975 in gebruik geweest. Toen had Waterleidingmaatschappij Noord-West Brabant de toren niet meer nodig. Nieuwere technieken en een sterk groeiende vraag naar drinkwater - waaraan de toren niet meer kon voldoen - maakte het gebruik van watertorens voor drinkwater overal langzamerhand overbodig, en dus ook in Dongen.
De waterleidingmaatschappij wilde van de nu functieloze toren af en zette de toren in de verkoop. Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan was sloop de aangewezen volgende stap. In die jaren was dat een algemeen geaccepteerde manier van werken. Herbestemming van dit soort monumentale bouwwerken was meestal niet het eerste waar men toen aan dacht. De aandacht voor industriële monumenten als watertorens kwam pas later.
Die sloopplannen moeten wel even zuur geweest zijn voor de leden van het voormalige Dongens verzet. Ongetwijfeld zal de gedachte “hebben we daar in 1944 nu zoveel moeite voor gedaan?” bij een enkeling wel opgekomen zijn. Het verzet in Dongen had namelijk met gevaar voor eigen leven het opblazen van de toren door de Duitsers weten te voorkomen. De Duitsers, die de watertoren in de oorlogsjaren als observatiepost hadden gebruikt, hadden in 1944 springstoffen aangebracht in de toren, om in geval van nood de toren te kunnen opblazen. Verzetsstrijders hebben de springladingen weggehaald en de ontstekingskabels doorgeknipt.
Uiteindelijk is de Dongense watertoren niet alleen in 1944, maar opnieuw in 1975 voor opblazen behoed. En er bleek inderdaad van particuliere zijde belangstelling voor de toren. Na verschillende eigenaars, lijkt de Dongense toren inmiddels een definitieve, alternatieve bestemming gekregen te hebben. In 2004, dus bijna 30 jaar na de buitengebruikstelling, heeft H4D Raadgevend Ingenieurs B.V. de toren gekocht. In opdracht van dit ingenieursbureau is in 2009 begonnen met het verbouwen van de toren om die geschikt te maken als kantoorpand en bedrijfswoning.
In 1918 hadden acht gemeenten in West-Brabant gezamenlijk de N.V. Waterleiding-Maatschappij “Noord-West-Brabant” opgericht. In 1921 sloot ook de gemeente Dongen zich bij dit gezelschap aan. Doel van de aangesloten gemeenten was de aanleg van een omvangrijk waterleidingnetwerk op hun grondgebied, waarin ook een tiental watertorens was opgenomen. De watertoren van Dongen was in 1923 de eerste die in dit verband werd uitgevoerd. Het water werd vanuit het pompstation Oosterhout aangevoerd en in de toren opgeslagen. Van hieruit werd het verder gedistribueerd naar de huishoudens.
De waterleidingmaatschappij wilde van de nu functieloze toren af en zette de toren in de verkoop. Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan was sloop de aangewezen volgende stap. In die jaren was dat een algemeen geaccepteerde manier van werken. Herbestemming van dit soort monumentale bouwwerken was meestal niet het eerste waar men toen aan dacht. De aandacht voor industriële monumenten als watertorens kwam pas later.
