In 1885 kocht het bestuur van de Bossche instelling voor de verpleging van krankzinnigen, Reinier van Arkel, het landgoed Voorburg in Vught. Men wilde hier, buiten de stad, een gesticht bouwen voor geesteszieken, van “zwakwoelenden” tot “onooglijken”. Aan de Boxtelseweg verrees een immens gebouwencomplex, voor honderden mannen en vrouwen en hun verplegend personeel.
In 1903 werd er een watertoren op Voorburg gebouwd om het psychiatrisch ziekenhuis in geval van brand te voorzien van bluswater. Het werd in alle opzichten een bescheiden watertoren: met zijn 27 meter hoogte is hij de laagste, nog bestaande watertoren in Noord-Brabant. Ook het reservoir is bescheiden, met een inhoud van ruim 50 m3. Gezien het doel van de toren is die beperkte omvang ook wel begrijpelijk. Inmiddels heeft de toren zijn functie verloren, maar een beschermde status verworven.
Want inmiddels staat de watertoren van Voorburg op de Rijksmonumentenlijst. In 2005 is hij in dat kader helemaal gerestaureerd. De toren verdient zijn status van Rijksmonument vanwege zijn cultuurhistorische waarde als “uitdrukking van sociaal-economische en geestelijke ontwikkelingen”. Als onderdeel van het psychiatrische inrichtingscomplex illustreert hij de opbloei van het gestichtswezen in de tweede helft van de negentiende eeuw.
De watertoren vormt in het geheel van het complex gebouwen van "Huize Voorburg" een illustratief voorbeeld van de grote complexen voor psychiatrische inrichtingen, die in de tweede helft van de negentiende eeuw door katholieke instellingen werden opgericht. En dan is er nog de gaafheid en de zeldzaamheid van een dergelijke watertoren bij een gesticht.
De ontwerper van de toren en het gehele gebouwencomplex was de Tilburgse architect H.J. van Tulder (1819-1903) , vooral bekend vanwege zijn ontwerpen voor kerken in Noord-Brabant. Maar ook het 19e-eeuwse raadhuis van Tilburg en dat van Aarle-Rixtel zijn van zijn hand.
De watertoren vormt in het geheel van het complex gebouwen van "Huize Voorburg" een illustratief voorbeeld van de grote complexen voor psychiatrische inrichtingen, die in de tweede helft van de negentiende eeuw door katholieke instellingen werden opgericht. En dan is er nog de gaafheid en de zeldzaamheid van een dergelijke watertoren bij een gesticht.
