kerngemeente

Geachte heer Van de Akker,
Ik kan me voorstellen dat u vanuit uw eigen herinneringen twijfelt aan dat jaartal van 1951. Het is namelijk behoorlijk ingewikkeld gegaan in die na-oorlogse jaren met ontwikkelingsgebieden en industrialisatiekernen. Ik zal proberen het heel kort samen te vatten, maar het wordt toch een lang antwoord (vandaar dat het ook even geduurd heeft):
Al voor de tweede wereldoorlog was de regering van mening dat de landbouw op den duur niet in staat zou zijn te zorgen voor voldoende uitbreiding van de werkgelegenheid; daar moest de industrie voor gaan zorgen. Na 1945 kwam de landelijke overheid dan ook met acht industrialisatienota's om dit te reguleren, want er was natuurlijk veel geld mee gemoeid. Die nota’s zijn van achtereenvolgens 1949, 1950, 1951, 1953, 1955, 1958, 1960, 1963.
De termen die in dit verband worden gebruikt veranderen nogal eens: in de eerste fase is er is sprake van “industrialisatiekernen” in “industriële ontwikkelingsgebieden”. Die gebieden werden vastgesteld op grond van de daar aanwezige relatief hoge werkloosheid. Vanaf het begin zijn negen ontwikkelingsgebieden aangewezen: Zuidoost-Drenthe, Zuidwest-Groningen, Oostelijk Friesland, Noordoost-Overijssel, Oostelijk West-Friesland(Noord-Holland), Zuidwest Noord-Brabant, Noordoost Noord-Brabant, Noordelijk Limburg en Oostelijk Groningen. In totaal werden 38 industrialisatiekernen aangewezen en de vier in Noordoost Noord-Brabant waren: Boxmeer, Cuijk, Mill en Uden. In 1951 werd een financiële bijdrage voor Uden geregeld, en daarom zijn wij van dit jaartal uitgegaan. Maar uw herinnering klopt ook op een bepaalde manier:
Uden werd in 1958 opnieuw bedeeld, maar toen als “Secundaire Ontwikkelingskern Oost-Brabant” (dit tot groot ongenoegen van Veghel die dat zelf had gewild). Plaatselijke bedrijven of bedrijven die zich daar wilden vestigen konden daardoor ruime rijkspremies verwerven. Men spreekt vanaf 1958 van “probleemgebieden” en “ontwikkelingskernen” of “industriële stimuleringsgebieden”. Deze regeling heeft een paar jaar geduurd.
Niet alleen de benaming maar ook de motieven worden aan het eind van de jaren vijftig anders: het ging er meer om de industrie beter te spreiden en niet te veel in het Westen te concentreren, zodat het economisch evenwicht in Nederland bevorderd zou worden. Met de laatste landelijke nota van 1963 stopte men principieel met het beleid om op dit terrein sturend bezig te willen zijn.
Mocht iemand hier meer over willen weten, dan zijn er twee boeken van F. Govers, 'Veghel en de regio, 1944-2000' en 'Aan de torens en koepel kent men Uden' die de moeite waard zijn om te lezen.

Uden, Kerngemeente, terwijl daar Veghel opgerekend had,deze protesteerde in Den Haag.(ik vermoed ook dat het 1961 was)Via geluidswagens werd ook in Veghel het:Nieuws verspreid!! Vanaf het gemeentehuis werd dat s,avonds openlijk bekend gemaakt, en met het voorstel voor een 2e bioscoop!!Daarop protesteerde raadslid Nooijen met: laat eerst maar eens voldoende woningen bouwen!!(Dat was een man met heldere inzichten).Later in het jaar ging het volgende in uden rond: Het is weer Wit, tussen, Uden en Veghel, hoezo?? ,,Ja het heeft gesneeuwd in Mariaheide!!,,

De boeken van dhr. Govers zijn een echte aanrader! Leuk, om te zien hoe het verhaal rond de kerngemeenten de relatie Uden-Veghel destijds gigantisch beinvloed heeft. Uit zijn onderzoeken blijkt duidelijk dat Veghel in eerste instantie de beste kaarten had om kerngemeente te worden, maar ook hoe Uden vanwege vriendjespolitiek in Den Haag aan het langste eind trok. De bevolking van Uden was helaas inmiddels met een ware anti-Veghel-campagne door de Udense media tegen haar buurgemeente in het harnas gejaagd [waarvan de naweeen nog altijd voelbaar zijn]. Wat Govers zo knap omschrijft is de gigantische groei die Uden vervolgens van arm plattelandsdorp letterlijk onherkenbaar heeft veranderd tot een middelgrote stad met regionale functies en de daarmee gepaard gaande instroom van duizenden niet-Udensen. Met name het laatste heeft de oude Udenaren menigmaal achter de oren doen krabben, aangezien veel van die nieuwe Udenaren afkomstig waren uit het protestantse noorden of westen, waardoor er in het ouderwets katholieke Uden een ware cultuuromslag heeft plaatsgevonden. Ook knap is de wijze waarop Govers de ontwikkeling van buurgemeente Veghel omschrijft. Daar heeft een ondernemende burgerij op "Eigen kracht" Veghel weten te ontwikkelen tot dorp met regionale functies, wat in Uden helaas altijd met jaloezie bezien is. Al met al, is het dus Govers die met feiten wijst op de soms oneerlijke houding vanuit Uden richting Veghel, terwijl Uden heeft gekregen wat ze wilde: kerngemeente worden. Uit die vervelende situatie in de jaren '50 is in eerste instantie vanuit Veghel opnieuw toenadering gezocht tot samenwerking. Dit ondanks Veghels regionale betekenis en samenwerkingsmogelijkheden in de Midden-Meierij [Veghel en Schijndel werden van oudsher de twee-eenheid genoemd]. De nieuwe Veghelse flirt met Uden is uiteindelijk uitgegroeid tot de stedelijke regio Uden-Veghel. De stedelijke regio Uden-Veghel blijkt echter nog altijd een lastige relatie te zijn [zie de slepende kwestie rondom vliegveld Volkel], maar als er één iemand met een objectieve en positieve blik naar het verleden en de toekomst van Uden-Veghel kijkt, dan is dat zeker dhr. Govers. Hij verdient een waar compliment met zijn werk!

Toch even over Veghel gesproken.
In Veghel stond destijds in het Centrum, een ANWB.richtingwijzer. met daar een exstra oranje bordtje, aan bevestigd, dat de richting: Amsterdam aanwees!! En dit Uden niet had.