De bevrijding van “Vrijhoeve”, oktober 1944

De maanden september en oktober 1944 herinner ik me als overwegend grijs en somber en op dagen dat het niet mistig of miezerig was, hing er een laag wolkendek, allemaal omstandigheden die het terugtrekkende Duitse leger, of wat daar nog van over was, in de kaart speelden. Want zo waren de honderden bespannen wagens en het voetvolk met hier en daar een handkar en een bakfiets ertussen onzichtbaar voor de geallieerde Spitfires en konden ze tamelijk veilig de overkant van de Maas bereiken.

Wat een ongeordende troep was het, die de Vrijhoevenaren langs zagen trekken en wat een verschil met het leger dat in de meidagen van 1940 over de Winterdijk trok! Het was voor iedereen duidelijk: dit betekende het naderende einde van de Duitse bezetting; onze Bevrijders kwamen er aan! Soms, als het 's avonds stil werd en de wind zuidelijk was, kon je ver weg het gerommel van hun kanonvuur al horen en we begrepen, dat het menens werd.

Zo ook mijn vader. Hij had achter ons huis een diepe, L-vormige kuil gegraven en die gedeeltelijk afgedekt met planken, kokosmatten en aarde: onze schuilkelder, voor straks, als het gevaarlijk zou worden. Op vrijdag 27 oktober werd het gerommel van de kanonnen heviger en duidelijker. 's Avonds zagen we vanuit ons zolderraam enorme branden achter Kaatsheuvel. De explosies kwamen steeds dichterbij en er werd besloten de nacht niet meer in huis, maar in de schuilkelder door te brengen.

Toen we langs het houten trapje waren afgedaald en op de gereed staande stoelen en kistjes hadden plaatsgenomen, bleek al gauw, dat dit onderkomen niet geschikt was om er een hele nacht in door te brengen, laat staan een aantal dagen. Wat nu? Hoewel onze ouders dit voor mijn zus en mij zoveel mogelijk probeerden te verbergen, merkten we dat het vooral uit angst was, dat mijn vader bij onze buren, de familie Kieboom, ging vragen of we bij hen in hun kelder mochten.

Wat waren we blij en opgelucht, toen we even later met wat spulletjes die we mogelijk nog nodig zouden hebben door het gat in de heg kropen, langs het paadje door hun boomgaard gingen en de keldertrap afdaalden om ons bij onze buren te voegen. Zij bewoonden een vrij oud huis waar een ruime kelder onder de vloer van het huis doorliep en waar het dus veel veiliger was. In het midden was een ledikant gezet waarin buurman en buurvrouw zouden proberen te slapen, terwijl voor hun kinderen slaapplaatsen op de daar opgeslagen aardappelen waren gemaakt. Ook voor mijn zus en mij werd daar zo'n slaapplaats ingericht. Onze ouders namen graag genoegen met de stoelen die langs de wand waren gezet.

Zo begint Johans verhaal over de bevrijdingsdagen in Vrijhoeve. Nieuwsgierig naar de rest? Lees hier het hele verhaal.