November 1954: eindelijk gaat Nederland onder de vleugels van de KNVB betaald voetballen! En wel met maar liefst 56 betaalde voetbalclubs. Acht daarvan kwamen uit Noord-Brabant. In 1955 kwamen er daar nog zeven bij en speelden er in totaal dus veertien Brabantse clubs betaald. Nee, dat is geen rekenfout: Brabantia ging in 1954 met twee betaalde elftallen van start. Uitgerekend deze club hield het na één seizoen al voor gezien en viel af.
Je mag dus gerust zeggen dat Noord-Brabant (nog steeds) dé voetbalprovincie van Nederland is met de meeste professionele clubs: we hebben het anno 2015 over NAC, Willem II, RKC Waalwijk, FC Den Bosch, FC Oss, FC Eindhoven, PSV en Helmond Sport. In de jaren ’50 was ook Brabantia nog even een profclub in Eindhoven. In Helmond speelden Helmond en Helmondia een stadsderby, net als BVV en Wilhelmina in Den Bosch, Longa en NOAD in Tilburg, of NAC en De Baronie in Breda. RBC uit Roosendaal deed nog mee en in Bergen op Zoom was DOSKO aan het profavontuur begonnen. Zelfs in Valkenswaard, dat toen krap 17.000 inwoners telde, speelde men betaald voetbal bij De Valk.
Sinds 1954 tot nu hebben in totaal negentien Brabantse voetbalverenigingen het tot het betaalde voetbal geschopt. Die negentien verenigingen komen uit slechts tien verschillende plaatsen en dat zijn dan voornamelijk de grotere steden. Dat is ook wel logisch, want daar zit nu eenmaal een groter potentieel aan talentvolle voetballers én aan betalende fans die hun cluppie komen aanmoedigen. Daarnaast zijn er gemiddeld meer kapitaalkrachtige bedrijven die een duit in het zakje kunnen doen. De schoorsteen moet tenslotte wel roken!
Zo zien we dat de grootse Brabantse stad in de jaren ‘50, Eindhoven, het tot vier betaalde clubs bracht. De nummers 2 (Tilburg) en 4 (Den Bosch) kwamen elk tot drie stuks. Nummer 3 (Breda), bleef in verhouding wat achter, maar leverde toch nog twee verenigingen, net als het veel kleinere Helmond.
Nóg een factor die bepalend was voor het welslagen van een betaalde voetbalvereniging is de aanwezigheid van goede verbindingen, zoals spoor- en autowegen. De tegenstander zat immers vaak op vrij grote afstand; eigen auto’s en spelersbussen waren nog veel minder algemeen dan nu en je moet elkaars stadion wel zonder overdreven moeite kunnen bereiken. En dan liefst ook nog eens samen met je fans, uiteraard. Is aan al die voorwaarden voldaan? Mooi: dan kunnen we nu aftrappen!
Verschillende voetbalbonden
De oudste Nederlandse voetbalvereniging is HFC, een rugbyclub die in 1883 helemaal op voetbal overschakelde. Na HFC werd de ene voetbalvereniging na de andere opgericht, maar van enige organisatie was nog geen sprake. Om een beetje leuk te kunnen voetballen heb je eigenlijk toch wel een competitie nodig, waarin iedereen dezelfde regels volgt. Op initiatief van Pim Mulier, de oprichter van HFC, werden daarom officiële spelregels opgesteld en om de competities te organiseren werd al in 1895 de Nederlandsche Voetbal Bond (NVB) opgericht.
Die NVB deelde het land uiteindelijk op in vijf regio’s, met evenzoveel competities. In 1916 was dat rond. Leuk voor de top-elftallen, maar voor de vele lagere teams werkt zoiets niet. Die clubs hadden vooral behoefte aan organisatie op lokaal niveau: lekker voetballen tegen gelijkwaardige teams op fietsafstand. Om zoiets te regelen ontstond in Noord-Brabant al in 1899 de Brabantsche Voetbal Bond. De BVB was een onderafdeling van de NVB en hanteerde dus dezelfde spelregels.
Katholiek versus neutraal
Deze voetbalbonden waren neutraal, dit tot afgrijzen van de katholieke Kerk. Kapelaan Willem Binck richtte daarom in 1915 in Brabant de Roomsch Katholieke Voetbalbond op, om zo de katholieken uit de klauwen van de niet-katholieken te redden. Dankzij deze bond konden katholieken tussen 1915 en 1940 onder de hoede van geestelijk adviseurs veilig katholiek voetballen tegen geloofsgenoten.
Monopolist
In 1940 maakte de Duitse bezetter een einde aan deze situatie. Alle bestaande bonden gingen gedwongen op in de NVB, die inmiddels KNVB heette. In 1954 kreeg die Koninklijke nog even concurrentie van een wilde betaald voetbalbond, maar de kemphanen fuseerden nog datzelfde jaar en sindsdien is de KNVB dé Nederlandse voetbalbond.
Je mag dus gerust zeggen dat Noord-Brabant (nog steeds) dé voetbalprovincie van Nederland is met de meeste professionele clubs: we hebben het anno 2015 over NAC, Willem II, RKC Waalwijk, FC Den Bosch, FC Oss, FC Eindhoven, PSV en Helmond Sport. In de jaren ’50 was ook Brabantia nog even een profclub in Eindhoven. In Helmond speelden Helmond en Helmondia een stadsderby, net als BVV en Wilhelmina in Den Bosch, Longa en NOAD in Tilburg, of NAC en De Baronie in Breda. RBC uit Roosendaal deed nog mee en in Bergen op Zoom was DOSKO aan het profavontuur begonnen. Zelfs in Valkenswaard, dat toen krap 17.000 inwoners telde, speelde men betaald voetbal bij De Valk.
Sinds 1954 tot nu hebben in totaal negentien Brabantse voetbalverenigingen het tot het betaalde voetbal geschopt. Die negentien verenigingen komen uit slechts tien verschillende plaatsen en dat zijn dan voornamelijk de grotere steden. Dat is ook wel logisch, want daar zit nu eenmaal een groter potentieel aan talentvolle voetballers én aan betalende fans die hun cluppie komen aanmoedigen. Daarnaast zijn er gemiddeld meer kapitaalkrachtige bedrijven die een duit in het zakje kunnen doen. De schoorsteen moet tenslotte wel roken!
Nóg een factor die bepalend was voor het welslagen van een betaalde voetbalvereniging is de aanwezigheid van goede verbindingen, zoals spoor- en autowegen. De tegenstander zat immers vaak op vrij grote afstand; eigen auto’s en spelersbussen waren nog veel minder algemeen dan nu en je moet elkaars stadion wel zonder overdreven moeite kunnen bereiken. En dan liefst ook nog eens samen met je fans, uiteraard. Is aan al die voorwaarden voldaan? Mooi: dan kunnen we nu aftrappen!
De oudste Nederlandse voetbalvereniging is HFC, een rugbyclub die in 1883 helemaal op voetbal overschakelde. Na HFC werd de ene voetbalvereniging na de andere opgericht, maar van enige organisatie was nog geen sprake. Om een beetje leuk te kunnen voetballen heb je eigenlijk toch wel een competitie nodig, waarin iedereen dezelfde regels volgt. Op initiatief van Pim Mulier, de oprichter van HFC, werden daarom officiële spelregels opgesteld en om de competities te organiseren werd al in 1895 de Nederlandsche Voetbal Bond (NVB) opgericht.
Deze voetbalbonden waren neutraal, dit tot afgrijzen van de katholieke Kerk. Kapelaan Willem Binck richtte daarom in 1915 in Brabant de Roomsch Katholieke Voetbalbond op, om zo de katholieken uit de klauwen van de niet-katholieken te redden. Dankzij deze bond konden katholieken tussen 1915 en 1940 onder de hoede van geestelijk adviseurs veilig katholiek voetballen tegen geloofsgenoten.
