
Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.
Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)
Meer informatie over de chat-service? Klik hier
Op 16 juli 1817 kende de Hoge Raad van Adel aan de jonge gemeente Nuland een gemeentewapen toe, met de volgende omschrijving: “Van lazuur, beladen met een vrouwenbeeld, steunende met de regterhand op een bundelbijl en houdende in de linker de speer, waarop de hoed der vrijheid, aan de regterzijde verzeld van een toren, staande op een terras, alles van goud”. Dit bijzondere wapen is afgeleid van het gemeentezegel uit de Bataafse Tijd. Het wapen mag bijzonder genoemd worden, omdat de meeste gemeenten in Noord-Brabant bij de aanvraag voor een gemeentewapen teruggrepen op zegels uit de tijd van de schepenbanken, dus van voor de Franse Tijd. Nuland deed dat dus niet en is zo tot aan de opheffing van de gemeente een van de weinige plaatsen geweest met een revolutiemaagd in het wapen.
“Nuland” verwijst op het eerste gezicht naar het grensgebied tussen land en water. Immers, deze naam, in oude documenten ook wel geschreven als “Nuwelant”, zou dan de betekenis hebben van “nieuw land”. Over de herkomst van die naam bestaat een mooie legende, maar waarschijnlijk is daarmee toch gewoon het poldergebied bedoeld dat ten noorden van de huidige dorpskern en de spoorlijn ligt. Het is daar vergeleken met de hogere zandgronden ten zuiden van de spoorlijn een stuk lager. Dit gebied kon voor landbouw, veeteelt en bewoning als nieuw in gebruik worden genomen, nadat de Maas was bedijkt.
Toch bestaat er nog een derde verklaring, die samenhangt met het Maaslandse dialect. Daarin wordt “Nuland” namelijk uitgesproken als “Nolland” of "Naolend”. Een nol is een hoogte, duin of zandheuvel, en ook wel het uiteinde van een dijk. En tussen Rosmalen en Nuland zijn zowel zandduinen als dijken te vinden...
Niet Nuland, maar Vinkel kent de oudste vermelding van de Maasdonkse dorpen. Vinkel wordt namelijk genoemd in de akte van 1 oktober 1298, waarbij hertog Jan II de Geffenaren het gebruiksrecht verleent van een complex gemeenschappelijke gronden; de ligging van deze gement wordt omschreven als “in de buurt van Vinckel”. Ruim een jaar later, op 11 november 1299, kregen ook de inwoners van “Nuwelant” hun gement, die grensde aan de Geffense.
Net als Geffen was Nuland een heerlijkheid. Van 1505 tot 1638 was de heerlijkheid in handen van de familie Van Vladeracken. Johan van Vladeracken bouwde kort na 1500 het kasteel van Geffen, pal ten zuidoosten van de kom van Nuland. Alleen de singelgracht herinnert nog aan dit gebouw. Iets verder de polder in stond de middeleeuwse parochiekerk, toegewijd aan Sint-Jan Onthoofding. Deze polderkerk is in 1857 gesloopt vanwege de wateroverlast ter plekke. Een nieuw bedehuis verrees enkele honderden meters naar het zuiden.
Nuland is voor de 19e eeuw altijd een sterk agrarisch dorp geweest met enkele honderden inwoners. In 1809 telde Nuland 645 inwoners. Tussen 1860 en 1870 overschreed het inwonertal de 1.000. Daarna duurde het ongeveer 90 jaar, tot 1952, voordat de 2.000 bereikt was. Voor de volgende 1.000 waren vervolgens maar elf jaar nodig: in 1965 werd de 3.000ste inwoner begroet. Bij de opheffing van de gemeente in 1992 telde Nuland ruim 4.500 inwoners. Dat is sindsdien niet veel meer veranderd: in het Nulandse deel van Maasdonk woonden anno 2006 4.457 mensen.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd er druk gepraat over gemeentelijke herindelingen. Nadat diverse plannen tot grootschalige gemeentelijke herindeling in de regio gestrand waren, begonnen Nuland en buurgemeente Geffen in 1980 zelf onderhandelingen over een vrijwillig samengaan. Tenslotte hadden beide gemeenten al dezelfde burgemeester, P.J.A. Schwiebbe. Die onderhandelingen hebben wel enige tijd gekost, maar uiteindelijk was het op 1 januari 1993 zover: beide gemeenten gingen op in de nieuwe gemeente Maasdonk. Dat duurde niet heel lang: na 22 jaar werd Maasdonk alweer opgeheven. Sinds 1 januari 2015 behoren Nuland en Vinkel tot de gemeente 's-Hertogenbosch, Geffen kwam bij de gemeente Oss.
Ofschoon men het in Nuland eeuwenlang niet erg breed had, was er toch wel een (kleine) bovenlaag die het letterlijk wat ruimer had. In het bosrijke gedeelte van de heerlijkheid stonden huizen zoals Den Elsbosch, Engelenstede en Pelgrim, en bevonden zich landgoederen zoals Duynendael. De tijd heeft van deze landhuizen echter niets overgelaten.
Bijgewerkt 2-11-2015