Leunisdijk 7 is gelegen aan een drukke doorgangsweg van Esch. Het huis is opgetrokken in IJsselsteentjes en het zadeldak gedekt met pannen. Een eenvoudige kroonlijst siert de voorgevel waarin drie zesruitsvensters met luiken. De karakteristieke groene voordeur heeft een kussenpaneel met een leeuwenkop als klopper. Boven de voordeur is een kleine grijze gevelsteen ingemetseld met de initialen J.F.S.M. daaronder L.D.E.S. (Legde De Eerste Steen) en de datum 14-5-1777.
Eeuwenoud onderwijs
De gevelsteen verwijst naar de herbouw en vernieuwing van het schoolhuis en de school in 1777. We weten echter uit een verklaring van 19 november 1653, gedaan door Jan Adriaans, kapelaan van de Essche parochie, dat er reeds in 1620 een locatie aanwezig was waar onderwijs gegeven werd. De school bevond zich toen naast de kapelanij. Beide gebouwen waren toegankelijk door hetzelfde hek. School en kapelanij lagen tussen de Leunisdijk en de Groenweg. Vermoedelijk aan het oude voetpad dat vroeger beide straten met elkaar verbond.
Goyaart Timmermans, secretaris van Esch, schonk aan de gemeente 147 gulden en 11 stuivers “voor de metserij ende timmerasij van het schoolhuis”. Dit werd vastgelegd in een akte van 25 januari 1652. Uit deze akte valt niet op te maken of het oude schoolhuis werd herbouwd of dat er nieuwbouw plaats vond. Wel blijkt uit een verklaring dat toen de school en de woning van de onderwijzer beide onder een dak waren ondergebracht. Na de Vrede van Munster in 1648 werd Goyaart Timmermans vervangen door de protestant Jan van der Wandt. Deze werd toen secretaris en schoolmeester, borgemeester, kerkmeester en H. Geestmeester van Esch.
In 1777 heeft het Corpus van Esch, eigenaar van het pand, 900 gulden geleend van Catharina van Vlijmen, weduwe van Nicolaas van Logten, wegens het opbouwen van de school met schoolhuis. Het pand is vanaf de 17de eeuw tot begin 19de eeuw bewoond geweest door veelal protestantse onderwijzers. Ook de kerk was in die tijd in handen van de protestanten. De katholieken hielden hun kerkdiensten in schuurkerken. Wanneer in 1801 de katholieken in Esch de kerk weer terug krijgen wil pastoor Van Mill graag dicht bij zijn kerk wonen.
Ruiling
In 1818 vindt er een ruiling plaats van de pastorie en oude schuurkerk op de Collenbergh tegen het schoolhuis en de school aan de Leunisdijk. De woning doet tot 1873 dienst als pastorie. Pastoor van Riel heeft naast de kerk een nieuwe pastorie laten bouwen en betrekt deze op 13 maart 1873. Het pand wordt dan verkocht aan Adriana van de Ven, weduwe van Johannes Pijnenburg. Het huis blijft tot 1906 in handen van de kinderen Pijnenburg, waaronder Hendrikus Pijnenburg die wethouder in Esch is. In 1909 verkoopt Johannes J. van Abeelen het pand aan Willem Daniels die het op zijn beurt in 1911 weer verkoopt aan tuinman Joseph van der Laak. Cornelia (Kee) van Beljouw wordt in 1922 vermeld als eigenaresse. Theo Mulder, gehuwd met Martine Bruning, neemt het huis in 1968 over. Wanneer E. van Dinther de eigenaar wordt in 1986 ondervindt het pand een grondige verbouwing waardoor veel van het oorspronkelijke interieur verdwijnt. De huidige eigenaar is H. van Sambeek. Sinds 1996 is hij de trotse bezitter van dit historisch pand.
Bron:
Resolutie van de Staten Generaal van 16 mei 1777. Streekarchief nr. 76. Esch. R. 34 fol 131
Akte van 18 april 1818. Ruiling van pastorie en oude kerkschuur tegen schoolhuis en schoollokaal. Archief parochie Esch.
75 jaar onder de toren van Sint Willibrord, 2006
De monumenten van Haaren, Helvoirt, Esch, Biezenmorte, 2002
Bijgewerkt door N. v .d. Langenberg – Scheepers, februari 2020
Foto, Joachim van den Heuvel
