Zeer zelden zien we het gezicht van de opsteller van een huwelijksadvertentie. Toch weten we 133 jaar na dato dat wethouder Toon Grevenbroek uit Herpt via de krant een nieuwe vrouw zocht.
Op 9 oktober 1890 verschijnt een huwelijksadvertentie in de Provinciale Noordbrabantsche en ‘s-Hertogenbossche Courant: rooms-katholieke weduwnaar van ongeveer veertig jaren met drie kinderen zoekt vrouw uit de boerenstand. In een paar weken tijd zou de oproep vier keer worden geplaatst. De advertentie was destijds anoniem voor de lezers. Maar niemand wist toen dat véél later een exemplaar van de krant door de krantenbank www.delpher.nl zou worden ingescand. Een exemplaar dat in 1890 door de administrateurs van het dagblad is gebruikt. Onder de advertentie staat gekrabbeld: ‘A. v. Grevenbroek, wethouder te Herpt’, ten teken dat de man netjes had betaald. Zo is nu in één klap duidelijk wie er destijds op vrijersvoeten was.
Het gaat om Antonius (Toon) Johannes Grevenbroek, die niet alleen wethouder en landbouwer was in Herpt (circa 500 inwoners, tegenwoordig gemeente Heusden) maar nog veel meer invloedrijke functies had. Zo was hij oprichter en eerste coöperatie-voorzitter van de boterfabriek St. Isidorus in het naburige Luttelherpt en was hij voorzitter van de plaatselijke boerenbond en bestuurslid van het waterschap. Hij richtte een boerenleenbank op en stond aan de basis van de zelfstandige kerk en pastorie in Herpt. In zijn directe omgeving, zoveel is duidelijk, was Grevenbroek een machtig man.
Taboe op huwelijksadvertenties
Op het moment van de advertentie was Grevenbroek 42 jaar oud. De ‘ongeveer veertig jaren’ kloppen dus. Het aantal van drie kinderen echter niet. Zijn vrouw Maria Clasina de Wilt, met wie hij in 1875 huwde, schonk hem vijf kinderen. Zij waren in 1890 nog in leven. Daarnaast had het echtpaar ook een tweejarig zoontje verloren. Twee dagen na de stilgeboorte van nog een zoontje was Maria bezweken, slechts 35 jaar oud. Dat was zes jaar geleden.
Het is natuurlijk niet zo vreemd dat een drukbezet alleenstaand man met vijf kinderen een nieuwe vrouw zocht. De manier waarop was wel bijzonder. Op huwelijksadvertenties rustte nog een behoorlijk taboe, zeker in religieuze kringen. Het zou immers God moeten zijn die je levenspartner op je pad zette: daarin diende je zelf niet in te grijpen. Maar de krant waarin Grevenbroek zijn oproep plaatste stond niet te boek als confessioneel. In bescheiden mate was er plaats voor huwelijksadvertenties. Ook voor de oproep van iemand die een prominente rol speelde in het kerkleven van zijn dorp.
Grevenbroek had dus vijf kinderen terwijl hij er maar drie vermeldde in zijn advertentie. Waarom? Dat is gissen, maar het zou goed kunnen dat hij het aantal bijstelde om niet door oplettende krantenlezers te worden herkend. Vandaar vermoedelijk ook de ‘ongeveer’ bij zijn leeftijd. De waarheidsgetrouwe omschrijving van een weduwnaar van 42 met vijf kinderen uit de boerenstand zou in zijn ogen wellicht mensen op ideeën kunnen brengen.
We weten niet wat de huwelijksadvertentie van de wethouder opleverde. In elk geval geen huwelijk, want het zou tot 1893 duren eer Grevenbroek hertrouwde. Dat deed hij met de dertien jaar jongere Maria Adriana van Ooijen uit het naburige Hedikhuizen. Het is niet waarschijnlijk dat ze iets met de advertentie van doen had. Volgens een fotobijschrift van het Streekarchief voor het Land van Heusden Altena was ze Grevenbroeks dienstmeid, maar dat hebben we niet kunnen terugvinden. Ze zou hem in elk geval nog zes kinderen schenken voor ze in 1908 overleed. Grevenbroek had toen al de politiek verlaten. Hij stierf in 1922. Pas 101 jaar later zou uitkomen dat hij stiekem op vrijersvoeten ging.
