De Bossche Sloot is een echte wetering, dat wil zeggen een watergang waarlangs de afwatering van lage landen plaats heeft. Vaak zijn het oorspronkelijk natuurlijke waterlopen, die met het oog op het afwateringsdoel (deels) vergraven zijn.
Links van het gearceerde gebied de Bossche Sloot; klik voor een vergroting
Dat geldt ook voor de Bossche Sloot, oorspronkelijk de benedenloop van de Leij. In de Middeleeuwen maakte die deel uit van een vaarweg voor het transport van turf uit de omgeving van Loon op Zand naar ’s-Hertogenbosch, waar de Bossche Sloot uitmondde in de Dieze. Na de aanleg van het Afwateringskanaal 's-Hertogenbosch-Drongelen kon alleen de Bossche Sloot nog water afvoeren naar de Dieze. Voor de bovenloop moest een andere afwatering worden aangelegd.
Het stroomgebied van de Bossche Sloot, 1.279 ha onder Vught, 's-Hertogenbosch, Vlijmen, Cromvoirt, Helvoirt, Nieuwkuijk, Drunen en Loon op Zand, werd nu in het voorjaar en de zomer met uitdroging bedreigd als gevolg van de nieuwe situatie. Voordien kampte het gebied juist met een teveel aan water, vooral in de winter.
Om aan de nieuwe toestand het hoofd te bieden, werd in 1908 het waterschap De Bossche Sloot opgericht. Naast de afwatering moest nu ook de bevloeiing van het gebied geregeld worden.
Het huidige gemaal
De wetering werd afgesloten van de bovenloop van de Leij. Waar de Bossche Sloot uitmondde in de Dieze, bouwde het Rijk een inlaatsluis. Op het Drongelens Kanaal onder Cromvoirt kwam een uitwateringssluis (de Schuif), onder beheer van waterschap De Bossche Sloot. Deze uitwateringssluis kreeg zogenaamde Stoney-schuiven.
In 1964 werd waterschap De Bossche Sloot opgeheven. In de tweede helft van de jaren '60 is bij de ruilverkaveling Heusden-Vlijmen de waterhuishouding in het gebied sterk veranderd. In dezelfde periode werd inlaatgemaal Bossche Sloot gesticht, bedoeld om water uit het Drongelens Kanaal in de Bossche Sloot te pompen voor de wateraanvoer in het ruilverkavelingsgebied.
Daarmee verviel de afvoerfunctie van de Schuif. Toch is hij niet helemaal zonder functie. Behalve dat het complex een historisch waterstaatsmonument is, dient de sluis nog steeds als waterkering bij hoogwater op het Drongelens Kanaal. Zowel dit kanaal als de Bossche Sloot en de bijbehorende kunstwerken zijn tegenwoordig in beheer van waterschap Aa en Maas.
Het schuivencomplex aan het Drongelens Kanaal wordt beschouwd als een goed voorbeeld van ingenieursbouwkunst van rond 1900, met een hoge zeldzaamheidswaarde. Het is niet zo lang geleden grondig gerestaureerd.
In de eerste zin ('Dat geldt ook voor de Bossche Sloot, oorspronkelijk de benedenloop van de Leij.') staat een link naar de Poppelsche en Rovertsche Leij. Maar deze wateren af op de Essche Stroom. Het gaat hier om de Zandleij en de Broekleij; deze waterden vroeger af op de Bossche Sloot.
Marilou Nillesen
bhiczei op 27 juni 2017 om 10:15
Bedankt voor je aanvulling Ferd, mijn college Paul - die het verhaal heeft geschreven - gaat hier binnenkort verder naar kijken.
Paul Huismans
bhiczei op 3 augustus 2017 om 14:34
@ Ferd Sauter. Door drukte op De auto van m'n opa heeft het even moeten duren. maar u heeft helemaal gelijk: die link klopte niet. Hij is intussen dan ook verwijderd.
