skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic

Brabantsch worstenbroodje is bijna 140 jaar oud

Het klinkt zo typisch Kempisch: worstenbroodje. En ook al is deze eenvoudige Brabantse lekkernij hier al decennialang als vanzelfsprekend ingeburgerd; West-Brabant komt de eer toe, dat dit broodje-met-worst reeds eind 19e eeuw in Dussen: de huidige gemeente Altena, het levenslicht zag. Van het Brabantsch Worstenbroodje is namelijk al voor het eerst sprake in 1890 tijdens de intocht en installatie van burgemeester J.H. Stael in Dussen. Dussen gelegen in het Land van Altena, maar het behoorde ooit tot het Graafschap Holland. Haar gemeentevlag was onmiskenbaar Brabantsch: voorstellende een kruis in de kleuren rood-wit geblokt.


De bakkerij met winkel en houten schuur van Bernard van Dijk-Stoop aan de Korn tegenover de aansluiting van de Achterste Hoek (Muilkerk) met de dijk. Foto uit de collectie SALHA

Voor de organisatie van die burgemeestersintocht in maart 1890 werd een commissie samengesteld met neringdoenden, ambachtslieden, vissers en schippers. Ook liepen praalwagens in de stoet mee, waarvan een de broodbakkerij van ‘den heer B.A. van Dijk voorstelde en andere de broodbakkerij van de Wed. A. Pols-Nefkens beiden gevestigd aan de Oude Zeedijk in Dussen’.

In die rondgang werden voor de volgelingen van deze bakkerspraalwagen worstenbroodjes uitgedeeld. We spreken nu dus over 133 jaar geleden. Overigens waren in 1890 zowel in de bakkerij van Van Dijk als die van Pols, ook hun zonen al actief als broodbakker.

Naar Amerika en niets meer vernomen

Broodbakker Bernardus Antonie van Dijk was een zoon van de Dussense Koornmolenaar Antonie van Dijk op de Noordeveldse Molen. Bernard was een zondagskind dat op 1 januari 1832 in Dussen werd geboren. Hij trouwde in 1860 met Mientje Clercx uit * 1838 Genderen (NB). Genderen was evenals Dussen ook gelegen aan de Bergsche Maas. Zij kregen tussen 1861 en 1882 zes kinderen: drie jongens en drie meisjes en de oudste twee zoons, Leo (*Dussen 1861) en Jan (* Dussen 1864) gingen als broodbakkers in de bakkerij van vader Bernard werken.

Hun bakkerij stond aan de Binnen Voorstraat A436, later Ouden Zeedijk 13 nr. 185 en tot slot Molenkade 48. Echtgenote en moeder Mientje overleed in 8 december 1894, op 56-jarige leeftijd. Zoon Ferdinand (*Dussen 1875) emigreerde in 1893 naar Amerika waarna vader Bernard op 5 augustus 1903, 71 jaar oud, ook definitief naar Noord-Amerika vertrok. Hierna is van hem hier niets meer vernomen.

Bakker Bernard was voor zijn vertrek naar de States een druk baasje. Zo fungeerde hij in meer dan 25 gevallen als getuige bij aangiften van geboorte, overlijden of bij huwelijken in de gemeente Dussen.  Ja, een bakker was overdag in de gemeente vanwege zijn baan aan huis, meestal snel bereikbaar, waardoor hij er altijd wel even tussenuit kon om als getuige op te treden. Of hij dat dan gewoon deed in bakkersloof en muts is niet bekend.

Het leverde in elk geval altijd een extra zakcentje op. Of zijn regelmatige aanwezigheid in het Dussense Raadhuis van invloed is geweest, om bij de intocht van de nieuwe burgemeester in de praalstoet worstenbroodjes uit te delen, is niet bekend. Evenmin of bakker Van Dijk of bakker Pols de uitvinders ervan zijn geweest. Feit is wel, dat er niet eerder officieel sprake is geweest van (Brabantsche) worstenbroodjes en dus krijgt Dussen tot nu toe deze eer.

Reacties (8)

Jan van den Dungen zei op 25 juli 2023 om 10:03
Is het soms toeval dat het logo van de bekende witte vogel van twitter inmiddels heeft plaatsgemaakt voor de mysterieuze letter X ? Net zo mysterieus lijkt de bewering dat de historie van het worstenbroodje nóg verder terug gaat, mogelijk zelfs tot 1881, vooral de toevoeging ‘mogelijk’ is veelzeggend. Bovenstaande geschiedenis is aantoonbaar speurwerk en mag gerust worden ingeruild voor iets beter, maar dan wel graag verifieerbaar. Achter de genoemde link heb ik het nog niet kunnen vinden.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 28 juli 2023 om 15:53
Ik vind 140 jaar ook al een behoorlijke tijd en hartstikke mooi dat dit worstenbroodje nu nóg met veel smaak en plezier wordt gemaakt én gegeten.
Jan van den Dungen zei op 28 juli 2023 om 16:33
Deze reactie lijkt de worst en het broodje te willen sparen, of wel de kool en de geit.
Jan van den Dungen zei op 28 juli 2023 om 21:33
Geweldig Theo, hier gaar zo'n rubriek als deze om. Net zo lang totdat bekend is, waar écht het eerste worstenbroodje (of was het toen nog worstebroodje) het levenslicht zag.
Egbert zei op 29 juli 2023 om 01:55
Rotterdamsche courant 30-01-1861:

De worstebrood raadsvergadering te Oud-Beijerland.

"saucijzen hier worstebrooden genaamd".

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen