De Philicorda van Philips

De folder van de personeelswinkel vermeldde het bouwen van kleine elektronische instrumenten. Zoals een intercom, dat was voor ons een aantrekkelijk apparaat en we schroefden samen aan de keukentafel het toestel in elkaar. Was voorheen het contact met een belsignaal voortaan wederkerig en mondeling vanuit het hobbyhok beneden naar vrouwlief boven.

Enthousiast werden we verder over een elektronische les van een transistor muziektoongenerator, beiden muziekliefhebbers ‘en geen noot kunnen lezen’. Nu met een printplaatje waarop het bevestigen van weerstanden condensators instelpotentiometer en transistors. En daarna uit te breiden met een transistor vibrato-eenheid, dat verlevendigde de klankkleur van de toongenerator. In plaats van te schroeven werd het solderen en ondertussen de aangename harsgeur opsnuiven!

Zelf drieëntwintig houten toetsen maken, de witte 15 mm breed, de zwarte 10 mm. De vering ervan koste enige moeite. En daarna voor het versterkt signaal aansluiten op de achterzijde van de radio bij ‘grammofooningang’, de tonen klonken zoals van het kerkorgel. Doch wanneer je twee toetsen tegelijk bediende klonk alleen de toon van de linker. Met het aantal toetsen was de wijs van Vader Jacob te spelen. Uit het lesboekje: ‘Mijn Eerste Piano Boek‘ waren daardoor weinig opdrachten te spelen.

Naar aanleiding van de Maand van de Geschiedenis werd zondagmorgen 22 oktober 2023 het radioprogramma van OVT (Onvoltooid Verleden Tijd) van de VPRO op locatie gehouden vanuit het Natlab van Philips (Natuurkundig Laboratorium) in Eindhoven. Daarin vertelde Bert van den Brink over de geschiedenis en zijn liefde over het meegebrachte orgeltje, de Philicorda, de lucratiefste uitvinding die het Natlab heeft voortgebracht. In 1961 werd het prototype AG7400 gebouwd. Wanneer je over de Philicorda sprak dacht iedereen meteen aan de tune van Trouw niet voor je veertig bent. Tijdens het luisteren van de radio-uitzending kwam de bouw van óns orgeltje weer bij me naar boven!

Philips betrad in 1963 het muzikale pad en ontwikkelde de Philicorda, een zes-octaafs elektronisch orgel en lees: de tonen werden opgewekt met behulp van neonlampjes. Dit wonderorgeltje zou geschikt zijn bij Gereformeerde gezinnen. Er kwamen herinneringen van Gregoriaans zingen met kerkorgelbegeleiding. En bezocht in Eindhoven Philips Historische Producten (Looyenbeemd 24) voor de Philicorda ook uitgevoerd met houten toetsen.

Over tonen gesproken: op het werk en thuis gebruik ik bij het doormeten van verbindingen aan elektrische installaties een Testofon. Deze meetzoemer geeft tijdens het contact tussen twee meetpunten een akoestisch signaal bestaande uit een toonhoogte ter grootte van de weerstand, zoals op zoek bij de sapstroom van de berk in het voorjaar.

Hedendaags staat in de hal van enkele NS stations een piano, voor iedereen vrij om even te spelen.Wanneer bij het passeren mijn deun klinkt laat ik menige trein vertrekken. In het zomerseizoen 2012 genoot ik in Gent (B); de stad was op markante punten verrijkt met een vleugel, waarmee mevrouw Rhea Elise Khoeblal de presentatie bedacht voor ‘Buiten Spelen’ in de NS-stations van Nederland.