In 1246 wordt de "molendinum de Schepstal" genoemd bij een grondoverdracht. De molen, waarschijnlijk een watermolen, maar misschien ook een rosmolen, was drie generaties in bezit van de familie Scepstal.
De molen lag aan de Bakelse Aa op de grens van Helmond, Bakel en Aarle in de buurtschap Scheepstal. Begin 15e eeuw moet de molen zijn verdwenen of buiten gebruik zijn geweest. In 1409 wordt hij nog vermeld, maar in 1427 en 1440 heeft men het over de plek waar de molen “plach te staen”. In de zestiende eeuw wordt het gemaal van de slagmolen, respectievelijk de vlasmolen, echter weer verpacht. Het zal dus om een oliemolen zijn gegaan, maar misschien was dat wel een rosmolen. En in 1645 is er sprake van “vestigiën van eenen watermolen”, restanten dus. Op een kaart uit de 17e eeuw van het gebied tussen Helmond, Bakel en Scheepstal staat de watermolen nog als ijkpunt ingetekend. Maar daarna houden de vermeldingen op.
De watermolen, bovenin, detail van een reproductie van een kaart van het gebied tussen Helmond, Bakel en Scheepstal uit de 17e eeuw. Links van de verticale lijn staat o.a. 'Binderen', rechtboven Aerle en een eindje daaronder 'Bakel' De kaart hoort bij een geschil over de grens tussen Helmond en Bakel bij Kruisschot (foto: Jozef van den Broek. Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, fotonr. 120401)
Wel wordt op de kadastrale minuutkaartenkaarten uit de jaren 1811-1832 nog het Rad(t) van Scheepstal aangeduid, op de plaats waar de watermolen heeft gestaan.
Kadastraal minuutplan Aarle-Rixtel Sectie B Blad 3, detail (BHIC, nr. MIN10002B03)
Kadastraal minuutplan Bakel en Milheeze Sectie I Blad 1, detail (BHIC nr. MIN10010I01)
Bij het kanaliseren van de Bakelse Aa werden in 1934 restanten van de watermolen aangetroffen.
Bron: De Zuid-Willemsvaart van 21 april 1934
Bronnen
BHIC, 5197 Waterschap De Aa 1922-1955 BHIC, 371 Provinciale Waterstaat 1876-1949 De Zuid-Willemsvaart van 21 april 1934 Molendatabase P.H. van Halder, Watermolens in Noord-Brabant : Vroeger en nu, [’s-Hertogenbosch] 2010 Rob de Haas en Peter van den Else, Molens uit de vergetelheid, in: Gemerts Heem 2017 nr. 2 Wiro van Heugten, Wim van Heugten, Watermolens in Noord-Brabant, [Utrecht] [2020]
