Deze boerderij aan de Heikant, nu in het bezit van de familie Van Lanschot, wordt door de oudere bewoners van Esch nog vaak de boerderij van Sterks genoemd. Ze wordt omgeven door akkers en weilanden. Vooral in de winter heeft men vanaf het Smaldijkje een prachtig zicht op dit pand. Menig kunstenaar heeft deze boerderij op papier of doek vastgelegd.
Foto's: F v.d. Langenberg
De driebeukige kortgevelboerderij met een dwarsdeel, heeft vijf gebinten. Zowel het woonhuis als de schuur hebben een wolfdak en zijn gedekt met riet en pannen. Op het erf bevindt zich een waterput met een mik. Er staan diverse bomen rond de boerderij waaronder vier oude notenbomen en vier knotlinden.
De boerderij komt in 1655 voor in de eerste verpondingregisters van Esch. Toch mag aangenomen worden dat de bouwhistorie van deze boerderij ouder is. De eigenaar is dan Hendrick Peters van Eynthoven. Tot 1681 blijft het pand in het bezit van deze familie. In 1715 is de boerderij in handen van Peter Smolders. Van 1737 tot 1771 zien we de familie van Abeelen als eigenaar. Zij bewonen de boerderij niet zelf maar verhuren het pand. In 1771 heette de pachter Jan Schellen.
Herbergier uit Boxtel
Een Jan Cornelis Schellen koopt rond 1776 de boerderij. Tot 1833 blijft ze eigendom van de familie Schellen. Het pand wordt dan overgenomen door Willem van Leeuwen, een herbergier uit Boxtel, die later vermeld wordt als rentenier te Esch. Het perceel, waarop zich een huis schuur en erf bevinden, is dan dertien roeden en zestig ellen groot. In 1886 wordt in een deling Geertruida van Leeuwen de eigenaresse.
Een volgende eigenaar is Johannes F. van Leeuwen, geboren te Boxtel in 1826. Hij was tussen 1866 en 1875 lid van de Essche gemeenteraad. Op 4 februari 1886 werd hij geïnstalleerd als burgemeester van Esch. Bijna 77 jaar oud vroeg hij in 1903 ontslag als burgemeester. Hij bleef echter nog tot 1905 lid van de gemeenteraad. In 1904-1905 was hij toch nog even wethouder. Hij overleed te Esch op 4 september 1906 en is altijd ongetrouwd gebleven.
Onder de hamer
In maart 1907 wordt er een openbare verkoping van zijn goederen gehouden onder toeziend oog van de notarissen Fock te Vught en Smolders te Oud-Gastel. Deze boerderij komt dan als koop 2 onder de hamer en is als volgt omschreven:
Eene vruchtbare, in uitmuntenden staat zijnde bouwhoeve, gelegen te Esch ter plaatse de Heikant, bestaande uit, huis, schuur, erf, moestuin, boomgaard, beplanting van wilgen en abelen. De boerderij is verhuurd aan Jan Sterks te Esch voor fl. 429,- per jaar, te betalen in twee termijnen, met Pinksteren fl.225,- en met Kerstmis fl. 204,-. Bovendien moet de huurder jaarlijks met Kerstmis 1000 kg dekstro leveren. Voorbehoud wordt gemaakt voor het eigendom van de huurder: het schoor op den koestal op vier balken na, het schoor op de karschop, de botermolen en de kleerkast nabij de bedstede in huis. De huurder koopt de boerderij en enige percelen.
In 1934 is Marinus Sterks de nieuwe eigenaar, maar Johannes Sterks heeft nog wel het vruchtgebruik. De laatste eigenaar van de familie Sterks wordt in 1954 Jacobus Adrianus Sterks, geboren in mei 1923 te Esch. Hij verkoopt de boerderij aan de familie Van Lanschot die het pand tot op heden in haar bezit heeft.
Bronnen:
Fasel, Staat van oude huizen in de gemeente Esch, 1968.
Wuisman, Burgemeesters van Esch sinds 1810, in De Kleine Meijerij jrg 31 (1980), nr 1
Verkooping van de Onroerende Goederen (en de daarop wassende boomen) nagelaten door wijlen den Edelachtbaren Heer Oud-Burgemeester Van Leeuwen, te Esch overleden, catalogus 1907.
Monumenten van Haaren, Helvoirt, Esch, Biezenmortel, 2002
Iedere keer blijft het bijzonder om te lezen hoeveel historie er achter deze stenen schuilgaat, Nettie. Bedankt voor je mooie verhaal en de sfeervolle foto's.
