In Weert werd in september 2022 een monument onthuld voor de Weertenaren die bij het verzet betrokken waren. Twee van hen, Maria Kneepkens-Esser en haar dochter Else Kneepkens, waren betrokken bij de ontsnapping van waarnemer/bommenrichter P/O Gerald F. Lorne van de Short Stirling BK650, die bij Budel-Dorplein was neergekomen.
Neergestort en ondergedoken
Short Stirling
De Engelse Flying Officer Gerald ('Gerry') Lorne was als waarnemer-bommenrichter met Stirling III bommenwerper (BK650, code HA-T) van het 218 Squadron in de nacht van 30 op 31 augustus 1943 op de terugweg van zijn dertiende missie, een bombardement van het spoorwegknooppunt bij Mönchengladbach. Het toestel werd neergeschoten door een Duitse nachtjager en kwam neer bij Budel-Dorplein en ruime omgeving. Ook bij Altweerderheide werden nog brokstukken gevonden. Drie van de zeven bemanningsleden overleefden de crash niet. Bij Tungelroy werd een zwaargewonde vlieger gevonden. Dr. De Pont uit Weert stelde een schedelbasisfractuur vast. De gewonde werd naar het Sint-Janshospitaal in Weert overgebracht, waar ook hij overleed. Van de drie anderen wist alleen Lorne uit handen van de Duitsers te blijven, terwijl hij bij zijn sprong een gebroken voet had opgelopen.
Lorne was in de bossen ten noordwesten van Weert terechtgekomen waar hij, nadat hij was bijgekomen, hulp kreeg van een boer en in een kippenhok verborgen werd. Een priester uit Weert vertelde hem dat een boerderij in de buurt van NSB'ers was en dat hij zich moest verbergen. Vier dagen verbleef hij in een bos, terwijl hij eten kreeg van de boer. De eerdergenoemde geestelijke had ook een verpleegster geregeld die de eerste dagen zijn voet verzorgde. Zij (Lorne noemt haar Elsie Stokes of Stakes) sprak zijn taal omdat haar vader Engelsman was.
In Weert
Else Kneepkens op 70-jarige leeftijd
Uiteindelijk verbleef hij enige weken bij Maria ('May') Kneepkens-Esser en haar dochter Else aan de Maasstraat 3 in Weert. Bij hen woonde ook de blinde Virginie Esser, een zus van Maria. Moeder en dochter waren betrokken bij de verzetsorganisatie Luctor et Emergo / Fiat Libertas en hadden in het huis twee onderduikruimtes ingericht. Een joodse moeder met twee kinderen, Rita Cohen met David en Frank(?) maakte van een van deze ruimtes gebruik, maar ook een Weerter verzetsman. En Gerald Lorne dus, maar dat was waarschijnlijk al eerder.
Het gezin van dokter H.P.C. de Pont woonde ook in de Maasstraat en was kind aan huis bij de dames Kneepkens. Else Kneepkens vertelde later vaker over de ondergedoken piloot, maar dat was Lorne dus niet. Het klonk waarschijnlijk gemakkelijker dan waarnemer-bommenrichter.
May en Else hadden een juwelierszaak en je keek vanaf de straatzijde zo in de woonkamer. Lorne zat blijkbaar vaak in de woonkamer en als er dan onverwacht bezoek kwam zeiden ze dat hij een doofstomme neef was.
Hanna, een nicht van Else Kneepkens, kwam vaak met haar zus op de fiets uit Heythuysen naar Weert en kende Gerry Lorne ook goed. Zij vertelde dat tante Else en Lorne vaker samen via de achterdeur het pand verlieten om naar de bioscoop op het marktplein achter het huis te gaan. Een gewaagde onderneming!
De Weerter arts dr. W. Venmans behandelde Lorne in die dagen meermaals.
Naar huis
Lorne zelf beschrijft dat hij per fiets langs een kanaal naar een klein dorp nabij de grens (waarschijnlijk Maarheeze) werd gebracht en ook dat hij met een in man in douanekleding en vier Nederlandse burgers aan twee Belgische douaniers werd overgedragen.
Het Belgische verzet hielp hem via Lozen, Kaulille en Overpelt naar Antwerpen. De reis van Brussel naar Zwitserland mislukte, maar een tweede poging via Lille en Parijs naar Spanje lukte wel. Vanuit Spanje keerde hij na ruim vijf maanden terug in Engeland, op 6 februari 1944.
Contact gehouden
Gerald Lorne op bezoek in Weert
Hanna heeft na de oorlog nog gecorrespondeerd met Sir Gerald Lorne. Hij kwam ook op bezoek in Weert en daar is toen een foto van gemaakt (waarschijnlijk door de vader van mevrouw Nelissen-de Pont) met daarop de dames Kneepkens en Virginie Esser, dr. Venmans en Gerald zelf (hij staat achter de bank).
