De schoenmaker, schoolplaat van Josef Hoevenaar
Eén van de andere gasten in de herberg is Jacob Hendriks. Die woont in de buurt. Jacob is 39 jaar oud en verdient net als Derks de kost als schoenmaker. Daarnaast is hij nachtwaker of nachtroeper. Iemand die ‘s nachts in het dorp de boel een beetje in de gaten houdt. Hendriks is de zoon van een illustere Boxmerenaar. Zijn vader, Gerard, is ook nachtwaker van beroep en staat bekend als Grad den Ruuper. Een lange man die zijn roem vooral te danken heeft aan zijn deelname aan de barre veldtocht die Napoleon in 1812 ondernam tegen Rusland. Grad den Ruuper wist als een van de weinigen heelhuids terug te keren van die jammerlijke exercitie. Hoewel, heelhuids… naar verluidt heeft hij nog maar één oog.
Kussen
Het is gezellig in het café. Jacob doet op een gegeven moment mee aan een weddenschap en hij laat zich de trofee die hem, als winnaar van de weddenschap, te beurt valt, niet ontnemen: hij mag de dochter van de kastelein kussen. Ogenschijnlijk kan de vrijer van de kasteleinsdochter, onze Oeffeltse schoenmaker Derks, daar goed tegen.
Het is bijna middernacht als Derks, die op de Hogenhoek in Oeffelt woont en dus nog een heel eind te gaan heeft, afscheid neemt van zijn liefje en naar buiten gaat. Bijna gelijktijdig vertrekt ook Hendriks. De dochter van de kastelein kijkt de twee, staande in de deuropening van de herberg, nog even na. Ze ziet hoe Hendriks achter Derks aanloopt en hoort de winnaar van de weddenschap man nog iets onaardigs tegen haar verloofde zeggen: “Prul”. Dan sluit ze de deur.
Ze ziet dus niet hoe vlak daarna Hendriks ten val komt. Ook hij heeft een paar borrels op. Zodoende kan hij zich later niet precies herinneren of de val het gevolg is van zijn eigen stommiteit of dat hij door de Oeffeltse schoenmaker tegen de grond wordt gewerkt. Wat hij wèl weet, is dat hij vervolgens een aantal flinke klappen krijgt van Derks. Hij wordt zo hard aangepakt, dat hij het bewustzijn verliest. Naar eigen zeggen is hij zo’n twee uur buiten kennis. Tegen tweeën die nacht komt hij thuis aan, waar zijn broer zich over hem ontfermt. Die verklaart later tegen de rechter dat het gezicht van zijn broer vol blauwe plekken zat. Hendriks kan gedurende een dag of acht geen schoentje lappen, omdat hij bijna niks kan zien.
Worsteling
Derks wordt voor de rechter gedaagd. Op 24 januari 1865 wordt de zaak in Den Bosch behandeld. Hendriks doet zijn verhaal. Ook de dochter van de kastelein moet getuigen. Zij kan niet veel meer verklaren dan dat het er die avond heel gemoedelijk aan toeging. Ze heeft niets van een worsteling meegekregen, maar heeft wel gehoord dat haar vrijer Hendriks uitschold.
De Oeffeltse schoenmaker ontkent alles, maar de rechters vinden dat de getuigenverklaringen voldoende bewijs zijn om hem te veroordelen. Hij moet vijftien dagen de cel in en acht gulden boete betalen.
En de verkering? Die blijkt niet bestand tegen de veroordeling en de verklaring van het meisje. Beiden trouwen later met een ander.
Dit verhaal is geschreven door journalist/schrijver Geurt Franzen (www.geurtfranzen.com) en verscheen eerder in dagblad De Gelderlander (www.dg.nl/maasland).
