Bijna tweehonderd jaar hebben diverse generaties brood gebakken in het hoekhuis met zadeldak aan de Kerkring 2 in Willemstad. Een bijzonder pand, deze bakkerij met winkel, met een bijzonder verhaal. A. Timmers bekijkt de geschiedenis van dit pand, het fotoalbum van de familie in de hand.
Het huis heeft tot de achttiende eeuw gediend als hospitaal, en draagt daarom nog altijd de naam ’s Lands Hospitaal. Het pand is vaak verkocht (in 1749 voor 370 gulden) en verbouwd. Als Jenneke Condé het in 1782 verkoopt aan Cornelis Groenendijk betekent dat de komst van de eerste bakker. De functie van bakkerij blijft tot halverwege de vorige eeuw in tact; dan komt er een boekhouder en worden er geen zoete broodjes meer gebakken aan de Kerkring 2.
(het verhaal gaat verder onder de foto)
A.P. Timmers: “Mijn vader werd in 1920 in dit huis geboren. Bij de foto van mijn vader – die met het paardje in zijn hand - zie ik rechts een zeer stabiele zware ladder (“leer” in de plaatselijke taal) staan. Die herken ik want in november, slachtmaand, stond daarop het opstaande varken dat door slager/slachter Van Sprang (onze overbuurman) ontdaan was van de ingewanden. De darmen werden schoongemaakt. De worst werd gemaakt en de darm daarmee gevuld. De gehele lengte op een lange stok gedraaid gehangen en daarna op de meelzolder boven de oven te "drogen" gehangen.”
Zult en stroopvet
Timmers vervolgt: “Met opa Bos kwam ik dan wat lekkere zaken van de slacht ophalen en zodoende dit beeld. Op het plaatsje aan het water achter de keuken, naast de bakkerij werd geslacht. Opa had ieder jaar twee varkens. Het overgebleven brood en groente behoefde dus niet te worden weggegooid. Een lekkernij voor mij tijdens de wintermaanden was de zult (hoofdkaas) en stroopvet. Als je op de tekening kijkt zie je op het plaatsje een blok met een rondje. Dat was de waterput waaruit het huishoudelijk/kook water kwam. En een vlondertje boven het water om grote zaken schoon te maken.”
Prachtige gevel, jammer dat de persiennes. luiken verwijdert zijn,
daar is toch zeker ook een afbeelding van?
De Varkensladder is gemaakt van Dennenhout, gezien de half ronde vorm.
Van de benaming, Stroopvet had ik nooit gehoord, wij smeerde vóór de komst van de margarine, 'uit het potje met vet''uit de kelder.
Ik ben nog nooit in Willemstad geweest ga het toch eens bezoeken.
Bedankt voor de mooie afbeeldingen.
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 6 maart 2018 om 16:17
" Als je op de tekening kijkt zie je op het plaatsje een blok met een rondje".
Echter de tekening is er waarschijnlijk 'bij in geschoten' (waar komt die uitdrukking eigenlijk vandaan ?)
Rini de Groot
zei op 6 maart 2018 om 16:56
Ja Gerard, daar was ik ook naar opzoek.
Mooi dat speelgoed van dat jongetje!
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 6 maart 2018 om 19:06
Ik zie een soort piramide-aftekening onder op de muur bij foto-2- waar kan dit van zijn geweest ? En langs de deur een belknop ?
Rini de Groot
zei op 8 maart 2018 om 19:11
Gerard, ja gaat steeds meer vinden. Die belknop is vermoedelijk een handbediende trekknop om mechanisch de winkelbel te luiden.
Thuis heb ik een drukknop voor de electrische èn een hoefijzer aan een ketting om mechanisch binnen de koperen bel te laten horen.
Die piramide aftekening is dat niet een opnieuw gevoegde scheur in het
metselwerk. En daaronder de zwarte rechthoek, lijkt op het 'schrobgat.
De oude huisnummering A 178, de A voor de nummers in het dorp.
Albert
zei op 22 maart 2018 om 14:58
En Gerard en Rini hebben nog niet verteld. dat het dak voorzien is van twee soorten gevels. Ik zie namelijk een trapgevel, onderste gedeelte en het bovenste deel is een klokgevel. de gevels zijn gemetseld in kruisverband en nog zonder spouw, want is zie de muurankers aan de buitenkant en bij de ramen ontbreekt een negkant..
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 22 maart 2018 om 17:53
Ik weet niet precies wat ik bij een negrand voor de geest moet halen Albert maar volgens mij zit ie dan bij het modernere pand erlangs ook niet,
Albert
zei op 23 maart 2018 om 00:46
Gerard, als je goed naar de foto kijkt is goed te zien, dat de voorkant van de houten kozijnen praktische gelijk is aan de voorkant van de metselde stenen. Toen er na de oorlog meer met spouwmuren gebouwd werd ,kon het kozijn in de spouw en dus iets naar achteren geplaatst worden en was het kozijn beter beschermd tegen indringend vocht.
Rini de Groot.
zei op 24 maart 2018 om 21:20
Albert, m'n geboortehuis werd in 1935 gebouwd met spouw en muurankers.
We krijgen hier wel een lesje Bouwkunde, had nog nooit van het woord
'negkant' gehoord.Schoonvader had het altijd over een'dagmaat'
en blijkt hetzelfde te zijn.
Tony van G.
zei op 25 maart 2018 om 23:10
Hoezo een lesje bouwkunde van "deskundigen ". De voorgevel is dus NIET gemetseld in kruisverband maar in staandverband waarbij de strekken in iedere strekkenlaag recht boven elkaar liggen . Bij kruisverband verspringen de strekkenlagen ten opzichte van elkaar een kop. Ook de benaming negkant en dagmaat is zeker niet hetzelfde. Maar er is nog hoop voor deze ' bouwkundigen '. Hier en daar worden nog wel eens opfriscursussen gegeven. Mijn advies; niet wachten met aanmelden .
Tony van G.
zei op 25 maart 2018 om 23:25
Herstel. Bij uitvergroting van de foto is het metselwerk onder de pui uitgevoerd in kruisverband en de rest van de gevel zoals gemeld in staand verband.
clericus.eu
zei op 26 maart 2018 om 00:09
Grappig: steens gemetseld en dan toch praten over spouwankers, Hoe blijven de balken op hun plaats? balkschoenen werden toen nog niet gebruikt.
Wat te denken van strijkbalkankers, die soms ware smeedwerk kunstjes kunnen zijn om aan te geven hoe welgesteld iemand was. Ook te zien aan het metselwerk van de voorgevel met soms natuursteen hierin verwerkt, maar versoberd in de achtergevel.
Foei Tony, beseft dat niet iedereen bouwkundig onderlegd is. Een opfriscursus bouwkunde. Moet je dit wel gevolgd hebben in het verleden. :)
Rini de Groot.
zei op 11 juni 2018 om 20:15
Afgelopen zonnige zaterdag besteedde ik geheel aan Willemstad.
Allereerst Kerkring 2 en bekeek vanaf de bank, de voorgevel waarop
de tekst SLANDSHOSPITAAL en ontdekte rechts een stalen restant in
de muur van de vroegere afscheiding.
De rechter zijgevel vertoont heftige kogelinslagen uit de Tweede Wereldoorlog zoals de Plaquette vermeldt.
Kees Touw
zei op 3 november 2018 om 16:00
Min of meer bij toeval kwam ik op deze site terecht. Het bewuste hoekpand op nr. A 128 (niet 178) is een paar in het bezit geweest van mijn grootvader. Mijn grootouders Meeuwis J. Lodder en Maria (Miet) Lodder-vanDis woonden ernaast op nr 129. Hij had het hoekpand omstreeks 1914 gekocht van bakker Filippe Dorus Sonneveldt (1839-1913) en hij verkocht het in 1917 door aan bakker Adriaan Pieter Timmers (geb. 1895). Ik ben zelf al jaren op zoek naar een foto waar het oorspronkelijke huis van mijn grootouders opstaat. Mijn moeder is daar geboren in 1912. Het gaat dus om het tweede huis van de hoek. Ben benieuwd.
Lisette Kuijper
bhiczei op 6 november 2018 om 15:21
Je zou ook eens kunnen kijken op de website van het West-Brabants Archief: https://westbrabantsarchief.nl/ Mocht je een foto vinden, dan horen we het natuurlijk graag! Succes met je zoektocht!
Kees Touw
zei op 7 november 2018 om 13:15
Ik had al eerder een luchtfoto van Willemstad gevonden waarop het huis van mijn grootouders te zien is. Foto uit de collectie van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Het was een bijzonder samengesteld huis. Met een (klein) voorhuis en een achterhuis. De verschillen in dakhoogte vallen op. Nu ben ik nog op zoek naar een foto vanaf de straat genomen. Groet K.T.
Lisette Kuijper
bhiczei op 8 november 2018 om 11:46
Wat mooi dat je al een luchtfoto hebt gevonden, Kees! Mocht je een foto tegenkomen van het huis, die vanaf de straat is genomen, dan zouden we het heel leuk vinden als je het ons zou willen laten weten.
Lisette Kuijper
bhiczei op 8 november 2018 om 15:45
Bovenstaande twee afbeeldingen ontvingen wij van Kees met onderstaande uitleg:
Op de luchtfoto geeft de rode pijl het bewuste huis van mijn grootouders aan. Op de kadasterkaart is weer een andere nummering te zien. Het hoekpand (de bakkerij) is nr. 209, het grootouderlijk huis is 208 en ernaast op 207 het huis dat in 1905 in orde werd gemaakt voor de moeder van mijn grootvader. Zij overleed echter voordat het klaar was. Het pand nr. 208 was al langer in de familie want Gijsbert van Dis (1853-1906) de vader van mijn grootmoeder was op dat adres koemelker. Gelijktijdig was hij ook rijtuigverhuurder in het pand op de hoek van de Voorstraat en de Landpoortstraat terwijl zijn tweede vrouw daar een kruidenierswinkel dreef. (de bekende Willemstadse grutterij).
Bedankt voor het delen, Kees!
Rini
zei op 8 november 2018 om 16:12
Bedankt Kees voor de aanvulling, met deze uitgebreide informatie, volgend jaar nogmaals een bezoek.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 18 mei 2020 om 10:14
We hebben een aantal foto's gehad van de woning naast de bakkerswoning in de Kerkring uit de jaren 40-50 van de vorige eeuw:
A.P. Timmers: “Mijn vader werd in 1920 in dit huis geboren. Bij de foto van mijn vader – die met het paardje in zijn hand - zie ik rechts een zeer stabiele zware ladder (“leer” in de plaatselijke taal) staan. Die herken ik want in november, slachtmaand, stond daarop het opstaande varken dat door slager/slachter Van Sprang (onze overbuurman) ontdaan was van de ingewanden. De darmen werden schoongemaakt. De worst werd gemaakt en de darm daarmee gevuld. De gehele lengte op een lange stok gedraaid gehangen en daarna op de meelzolder boven de oven te "drogen" gehangen.”
