Aanleiding tot dit verhaal vormt de interesse van mevrouw Trix van der Zee, wonende in Bergen op Zoom, in de geschiedenis van haar directe voor familie als schippers. Zelf is zij geboren op het schip Catharina II.
De schepen van de familie Van der Zee
Onderstaande gegevens zijn ontleend aan de Liggers Scheepsmetingsdienst (LSD-register) voor de binnenvaart.
Catharina
Huibrecht van der Zee senior vaart met de Catharina. Dit is een ijzeren tjalkschip, gebouwd op de werf van E.J. Smit in Hoogezand in 1888. De lengte is 22,70 meter, breedte 4,96 meter en de tonnage 130,562. Volgens de aantekeningen krijgt het schip op 11 januari 1912 een nieuwe naam en wel Nieuwe Zorg.
In 1911 wordt een nieuwe Catharina, een stalen klipperzeilaakschip gebouwd bij bouwwerf Gebr. de Boer te Lemmer. De afmetingen zijn 27,50 x 5,40 m en de tonnage 158 ton.
Op 11 december 1923 verkoopt Huibrecht senior, wonende te Bergen op Zoom, zijn schip Catharina aan zijn zoons Gerrit en Huibrecht, wonende te Halsteren. De registratie kent de volgende aantekening: Meting 1928: eigenaar P. Koster te Graauw en motorklipper. Uit de meting van 1928 met eigenaar P. Koster kan worden opgemaakt dat de gebroeders hun boot hebben verkocht. Deze verkoop kan worden verklaard.
Catharina II
Schilderij van de Catharina II (collectie Trix van der Zee)
Op 11 mei 1925 koopt vader Huibrecht van der Zee senior, schipper te Bergen op Zoom, als gemachtigde van zijn zoon Huibrecht junior, schipper te Halsteren, de staalijzeren klipper Disponibel. Huibrecht is de vierde eigenaar van het schip, dat in 1913 op werf De Dageraad en later weduwe Boot te Woubrugge in Groningen is gebouwd. Het schip krijgt de naam Catharina II. De afmetingen zijn lang 30,08 meter, breed 5,08 meter, de tonnage bedraagt 164,040. Het schip wordt verlengd met als gevolg een lengte van 33,78 meter, breedte 5,08 meter en een tonnage van 186,036. En nog een meting: lang 33,58 meter, breed 5,06 meter, inzinking 2,03 meter en een tonnage van 209,256. Voortstuwing op ruwe olie. Na 1946 is er nog een meting in het buitenland. Klik hier voor meer informatie over de geschiedenis van de Disponibel / Catharina II.
De Catharina II in heuvelland (collectie Trix van der Zee)
Yma of IJma
Gerrit heeft in mei 1927 een staalijzeren motorboot Yma, ook IJma, op werf De Dageraad in Woubrugge laten bouwen. De afmetingen zijn lengte 31,05 meter, breedte 5,40 meter en een tonnage van 181,961. De 1e meting van het schip was te Woubrugge op 5 juli 1927. Later wordt het schip verlengd volgens een meting in 1953. De lengte is dan 35,97, breedte 5,40 en inzinking 1,95 m, de tonnage is 221 ton.
Gerrit vaart hiermee op de in de krant zogenoemde Scheldevaart in Nederland en België. Op 11 april 1963 wordt een andere eigenaar vermeld.
De Yma of IJma na de wijziging van eigenaar en naam in 1963 (foto: Harry de Groot. Bron: collectie Vereniging De Binnenvaart)
Andere schepen
Volgens opgave door Trix zijn latere schepen:
De Catarina II en III, een stalen motorschip gebouwd op de werf van Gebr. Wachter te Boom (België) in 1954. Met de maten lengte 38,89 meter, breedte 5,04 meter, inzinking 2,61 meter en een tonnage van 386,137. De voortstuwing geschiedt door motor van 160 pk later 165 pk Kromhout. Dit schip ligt nu als woonschip in Rotterdam.
Nogmaals Catharina, een stalen motorschip, gebouwd op de werf van De Beuster te Boom (België) in 1910. De eigenaren zijn E. Zoer en H. v.d. Zee, domicilie Zwartsluis. Een meting vindt plaats in 1959. De afmetingen zijn lang 39,16 meter, breed 5,07 meter, inzinking 2,39 meter en een tonnage van 359,644. Gekocht in ???. Later heet het schip Madjoe; het wordt gesloopt januari 1980.
Ook een spits was nog aan de orde. Type : spits, gebouwd bij de werf Gebr. Wachter te Boom (België) in 1961 met de maten in lengte 39,05 meter, breedte 5,05 meter, 2,61 meter, tonnage 397 en voortstuwing 140 pk.
Merkwaardig eigenlijk dat een schip met zo'n stompe kop een spits genoemd wordt.
wie geeft duidelijkheid?
Mevr. Trix van der Zee
zei op 22 augustus 2023 om 20:33
Ik probeer te antwoorden op de vraag. De spitsen zijn gemaakt naar het voorbeeld
van de houten walen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Houten_waal en https://maritiemmedia.nl/het-houten-walenschip
De sluizen zijn op die maat toen gemaakt. Als een schip breder was als 5 meter paste het niet in de sluis. Er waren op de rivieren wel grotere sluizen, maar niet langs de kanalen. Dat stamde nog uit de tijd dat de schepen geen motor hadden, maar voort getrokken moesten worden .
Gerritklaas
zei op 6 december 2023 om 10:03
Zoals vaak je zoekt het een ( een beurtschip wat voor de wal ligt in Oldeberkoop) en je komt uit bij de Disponibel , het schip wat mijn opa F Haasjes verkoopt op 19 maart aan H van der Zee, gelukkig hebben we het naambord nog ,.
Goed artikel , en fijn dat er een foto bij staat
Willem Kruf
zei op 10 januari 2024 om 00:24
In dit deel is een link aangebracht naar deel 4 van het verhaal
Willem Kruf
zei op 13 januari 2024 om 15:42
De op het einde van het verhaal genoemde spits die in 1961 op scheepswerf De Wachter in Boom is gebouwd, heet Catharina. Het schip blijft tot 1968 eigendom van Van der Zee. Het schip vaart later onder de naam Mazzel. Veel foto's van het schip in Franse wateren staan op deze website http://www.vagus-vagrant.fr/forum/viewtopic.php?t=3089&f=78
