Aangeboden: de drie kinderen van Hendrik Huijbers van Genuwe genaamd Adriaantje, Jan en Johannes. Of wat te denken van deze: zorg ervoor dat Johannes van Schijndel die ‘door de hemel van zijn zinnen is beroofd’ opgesloten blijft en dat hij niet uit de kooi kan komen. De schepenbank van Dinther geeft ons een inkijkje in het keiharde leven in de achttiende eeuw in Brabant.
Detail uit een tekening van een bedelaar uit het kladboek van de Tilburgse armmeester Jan Baptist van Gils uit 1775. (Bron: Regionaal Archief Tilburg)
In de akten zien we hoe dat vorm kan krijgen: de partij met het laagste bod ‘wint’ en krijgt daarvoor bijvoorbeeld Johannes, één van de drie kinderen mee naar huis, en ontvangt in ruil daarvoor van de armmeesters de overeengekomen som geld. Vermoedelijk ziet van de drie kinderen van Hendrik Huijbers van Genuwe Johannes er het sterkste uit want een zekere Jan Penninx heeft geen belangstelling voor Adriaantje en Jan.
De drie kinderen van Huijbers vormen zeker geen uitzondering. Want we zien ook hoe er voor Anneke Leenders wordt gezocht om voor een jaar ‘een slaapplaats te geven en te zorgen voor kost, bewassing en wringen, het lappen en naaien van haar kleren en anderszins een behulpzame hand te bieden.’ Voor 23 gulden per jaar gaat Anneke naar Adriaan Jansen van de Sande. Of en welke wederdienst hiervoor wordt gevraagd staat er niet bij maar deze praktijk in het algemeen - maar zeker niet in dit specifieke geval - tot soms schrijnende situaties heeft geleid.
Bed, bad en brood
Ook in de jaren daarna zien we hoe Dintherse armmeesters op zoek zijn naar een onderkomen voor arme mensen. Voor ‘bed, bad en brood’ ‘anderszins een behulpzame hand te bieden alsmede een paar nieuwe klompen en sokken’. Op zich zijn het stuk voor stuk tragische ‘petite histoires’ maar soms overstijgt de dramatiek. Zoals bij de omschrijving van
Johannes van Schijndel die ‘door de hemel van zijn zinnen is beroofd’ slaapplaats te geven en te zorgen voor kost, bewassing, reinigen en zuiveren en anderszins een behulpzame hand te bieden, op voorwaarde dat ‘voornoemde Johannes van Schijndel zodanig opgesloten moet blijven dat hij niet uit de kooi kan komen’. Voor vijftig gulden aangenomen door Johannes Hijligers.
Arme kostgangers blijven vaak niet lang in één kosthuis maar worden soms ook ondergebracht in huizen buiten hun eigen dorp waardoor ze losraken van hun vertrouwde omgeving. Meer informatie hierover vind je in De armenzorg in het Land van Ravenstein in de achttiende eeuw : '...dat die niet vant brood souden geraaken' / Annemarie van Lith-Droogleever Fortuijn, [2020]
