Gennepermolen

We weten dat in ieder geval in 1545 de molen dubbel was: een voor graan en een voor schors (voor de leerlooierij). In 1583 werd de molen verwoest in het geweld van de Tachtigjarige Oorlog. Maar drie jaar later was hij weer hersteld. Omdat de oliemolen wegens misoogsten al drie jaar niet had gedraaid, werd in 1621 vergunning verleend om hem ook als volmolen (voor de bewerking van wollen stoffen) te mogen gebruiken. Voorwaarde was dat het aantal waterraderen (twee) niet zou worden uitgebreid.

In 1727 worden alle drie die functies nog vermeld, maar later was de Gennepermolen weer uitsluitend olie- en graanmolen. In 1801 werd vergunning aangevraagd om een - blijkbaar eerder verdwenen - tweede waterrad aan te brengen. Vincent van Gogh heeft hem in 1884 zo geschilderd. Eind jaren vijftig van de 20e eeuw heeft Anton Pieck hem vereeuwigd met één rad.

In 1545 was dit een van de molens, waarvoor Karel V de maximale waterstand vaststelde. Die hoogte werd bij de molen aangegeven met een zogenaamde pegel. Dit in verband met de wateroverlast, die ze door het opstuwen van water regelmatig veroorzaakten voor eigenaars en pachters van de stroomopwaarts gelegen gebieden. In 1706 werd de pegel opnieuw gesteld, mogelijk omdat de molenaar hem had verzet.

Er zijn in de loop der eeuwen veel klachten geweest over de Gennepermolen, ook al werden er soms verbeteringen aangebracht, zoals de wijzigingen van de waterwerken in 1725 en 1801. In 1817 bleek dat er zowel ‘s zomer als ‘s winters werd gemalen, hoewel het eigenlijk een wintermolen was, waar dus alleen tussen 15 september en 15 maart mocht worden gemalen. Dit gebeurde overigens bij meer molens in de buurt.

In 1930 kwam er een motor in en raakte de watermolen in verval. Op zondag 15 juni van datzelfde jaar kwamen vier jongens met een gehuurde roeiboot in de problemen in de molenkolk. Hun boot kwam dwars op de stroom te liggen, schepte water en zonk onmiddellijk. De 18-jarige Hub. Bongenaars uit Eindhoven overleefde het ongeval niet, zo valt te lezen in het Eindhovensch Dagblad de volgende dag.

Sinds 1961 is de gemeente Eindhoven eigenaar van de molen. In 1963 werd de Genneper watermolen gerestaureerd. Door de reconstructie van het raderwerk haalt de molen sindsdien minder vermogen uit de waterkracht. In 1989-1990 volgde een tweede restauratie. In 1998 verwoestte een felle brand het dak. Bij de vervanging daarvan werd de overkapping van het waterrad weggelaten, waardoor het zicht op het rad niet langer belemmerd wordt.

Rini de Groot stuurde nog twee recente foto's uit 2017 in van de molen en van de voormalige overkapping van het waterrad, die nu gebruikt wordt als toegangspoort van het tegenover de molen gelegen heempark. Dank daarvoor!

Bekijk ook

Watermolens in Brabant

Water in Brabant