In Hoog Bezoek belicht De Gelderlander de periode 1895-1928 aan de hand van de werkbezoeken van commissaris van de Koningin Van Voorst tot Voorst. In samenwerking met het Brabants Historisch Informatie Centrum. Vandaag aflevering 41: Herrie om de fanfare.
Volgens de commissaris woedde er begin vorige eeuw in Cuijk een strijd tussen muziekgezelschappen. Op 28 april 1902 noteert hij: Er zijn te Cuijk twee harmonien, uitsluitend om de partijschappen; de eene harmonie wordt in het leven gehouden door den eenigen zoon van wijlen burgemeester Van Groen. De twee concurrerende gezelschappen zijn fanfare Caecilia, dat dan al twintig jaar bestaat, en kerkelijke fanfare Gaudete in Domino, in 1901 opgericht.
Fanfare Caecilia heeft een goede naam en luistert elke feestelijkheid op. De oprichting, in 1882, was het gevolg van een feest van Sociëteit Grote Doele, de vereniging van handboogschutters. Tijdens het feest trad een fanfare uit Sint-Oedenrode op en dat viel zo in goede aarde dat de Cuijkenaren tegen elkaar zeiden: ‘Zoiets moeten wij in Cuijk ook hebben!’ De initiatiefnemers konden op de warme steun rekenen van burgemeester Pieter Groen (1825-1901). Ook de handboogschutters zagen zo’n eigen fanfare zitten. De Doele stelde vijftien muziekinstrumenten ter beschikking. Een niet onbelangrijk detail: het muziekgezelschap noemde zich ‘Caecilia’ en niet ‘Sint Caecilia’. Zeer ongebruikelijk in die ‘roomse periode’. Dat mede-oprichter en voorzitter – burgemeester Groen – niet katholiek was maar Nederlands Hervormd, speelde ongetwijfeld een rol.
In 1900 is die ‘goddeloze fanfare’ een doorn in het oog van deken Franciscus Bijvoet (1834-1903). Bijvoet richt in dat jaar de Sint-Jozefvereeniging op. Een genootschap dat rooms-katholieke jongeren op het rechte pad wil houden, lees: uit de cafés. Een huis naast het Aloysiusgesticht in de Grotestraat wordt daartoe ingericht. Het doel is, zo zegt een spreker tijdens de oprichting: ‘in de jongeren het gevoel voor wat schoon is te ontwikkelen.’ Geld is een probleem, maar als deken Bijvoet vanaf de spreekstoel zijn schaapjes toespreekt, openen die ruimhartig de portemonnees. Een collecte brengt ruim 6.000 gulden op. Bijvoet zelf stort een aanzienlijk bedrag in de kas en zo krijgt hij zijn zin: er ontstaat niet alleen een toneelclub maar ook een kerkelijke fanfare: Gaudete in Domino. Een muziekgezelschap dat zich vanaf 1906 harmonie mag noemen, want in dat jaar worden de bugels (koper) ingeruild voor klarinetten (hout).
Caecilia heeft het zwaar. Bijvoet doet er alles aan om muzikanten weg te lokken. Al een paar maanden na oprichting van Gaudete zijn elf muzikanten van Caecilia overgestapt. Het opluisteren van het gildefeest in dat jaar krijgen de zeven overgebleven muzikanten alleen voor elkaar door muzikanten uit Mook te lenen.
De commissaris rept in zijn dagboek nog enkele malen over de ‘fanfare-strijd’. Hij kan de actie van Bijvoet niet echt billijken: De armere leden van Caecilia (schoenmakers en derg.) moesten wel aan den wensch van den deken voldoen, of ondervonden onaangenaamheden (bijv. doordat ze van het zangkoor werden gezet), schrijft hij in 1905.
Later worden de verhoudingen beter. Als Caecilia in 1908 op een concours de derde prijs behaalt, krijgt de fanfare bij terugkomst in Cuijk een warm muzikaal welkom door harmonie Gaudete.
Foto:
Fanfare Caecilia tijdens het 25-jarig bestaan in 1907 (bron: collectie BHIC, fotonr. CUI0430)
De harmonie Gaudete in Domino, c. 1925 (bron: collectie BHIC, fotonr. CUI0429)
Dit artikel verscheen eerder in dagblad De Gelderlander.
Fanfare Caecilia heeft een goede naam en luistert elke feestelijkheid op. De oprichting, in 1882, was het gevolg van een feest van Sociëteit Grote Doele, de vereniging van handboogschutters. Tijdens het feest trad een fanfare uit Sint-Oedenrode op en dat viel zo in goede aarde dat de Cuijkenaren tegen elkaar zeiden: ‘Zoiets moeten wij in Cuijk ook hebben!’ De initiatiefnemers konden op de warme steun rekenen van burgemeester Pieter Groen (1825-1901). Ook de handboogschutters zagen zo’n eigen fanfare zitten. De Doele stelde vijftien muziekinstrumenten ter beschikking. Een niet onbelangrijk detail: het muziekgezelschap noemde zich ‘Caecilia’ en niet ‘Sint Caecilia’. Zeer ongebruikelijk in die ‘roomse periode’. Dat mede-oprichter en voorzitter – burgemeester Groen – niet katholiek was maar Nederlands Hervormd, speelde ongetwijfeld een rol. 
In 1900 is die ‘goddeloze fanfare’ een doorn in het oog van deken Franciscus Bijvoet (1834-1903). Bijvoet richt in dat jaar de Sint-Jozefvereeniging op. Een genootschap dat rooms-katholieke jongeren op het rechte pad wil houden, lees: uit de cafés. Een huis naast het Aloysiusgesticht in de Grotestraat wordt daartoe ingericht. Het doel is, zo zegt een spreker tijdens de oprichting: ‘in de jongeren het gevoel voor wat schoon is te ontwikkelen.’ Geld is een probleem, maar als deken Bijvoet vanaf de spreekstoel zijn schaapjes toespreekt, openen die ruimhartig de portemonnees. Een collecte brengt ruim 6.000 gulden op. Bijvoet zelf stort een aanzienlijk bedrag in de kas en zo krijgt hij zijn zin: er ontstaat niet alleen een toneelclub maar ook een kerkelijke fanfare: Gaudete in Domino. Een muziekgezelschap dat zich vanaf 1906 harmonie mag noemen, want in dat jaar worden de bugels (koper) ingeruild voor klarinetten (hout).
