Oprichting van de Rooms-katholieke boeren- en boerinnenbond in Esch

Op maandag 19 november 1934 werd 's avonds om half zeven een oprichtingsvergadering gehouden in de lagere school. Pastoor van Duren opende na een korte inleiding de vergadering met een christelijke groet. De burgemeester en de secretaris waren ook aanwezig. De heer Andriessen trad op als vertegenwoordiger van het hoofdbestuur van de N.C.B. Hij deelde mee dat deze vergade-ring was belegd naar aanleiding van een verzoekschrift van 34 leden van de afdeling Boxtel en Vught allen te Esch woonachtig, welke gaarne een afdeling van de N.C.B. te Esch zagen opgericht.

Volgens ingewonnen advies bleken de afde¬ling Boxtel en Vught hiertegen geen bezwaar te hebben. Nadat verschillende vragen door de heer Andriessen waren beantwoord, verklaarden 24 leden zich voor de oprichting van een Essche afdeling., terwijl de anderen door verschil¬lende uitvluchten zich afzijdig hielden voornamelijk om er met de vrouw nog eens over na te denken.

De doelstelling van de Boerenbond was: Belangenbehartiging van leden in gezin en bedrijf, bijdrage leveren aan hun persoons- en beroepsvorming en mede verantwoordelijkheid dragen in kerkelijke en burgerlijke samenleving. Daarna werd het bestuur gekozen. De keuze viel op C. den Ouden, Ant. van de Bruggen, J. van Hal, Chr. van de Laar en H. van de Langen¬berg.
Tijdens de eerste bestuursvergadering op 21 november 1934 werd C. den Ouden tot voorzitter gekozen en Chr. van de Laar werd secretaris en penningmeester.

De eerste ledenvergadering

Op woensdag 12 december 1934 werd 's avonds om zes uur de eerste ledenvergade¬ring gehouden, wederom in de lagere school aan de Leunisdijk. Er waren 23 van de 25 leden aanwezig. De heer C.F. Jansen werd op deze vergadering door pastoor van Duren nog eens extra bedankt voor zijn bemoeiingen voor de oprichting van de Essche afdeling. Verder verzocht de pastoor de leden om op de vergadering en met het bestuur te praten en niet elders , om zo samen te 'accorderen'.

De statuten werden goedgekeurd maar artikel 25, het vaststellen van het sala¬ris van de secretaris, werd uitgesteld tot volgend jaar. Bij artikel 31 werd vastgesteld dat bij verzuim der vergadering vijftig cent boete betaald moest worden en voor te laat komen vijfentwintig cent. De contributie werd vastgesteld zoals het in Boxtel was, dan werd men er toch zeker niet slechter van, de Vughtse leden zelfs beter. In februari 1935 werd pastoor van Duren door mgr van Diepen benoemd als geestelijk adviseur van de Boerenbond en werd de Essche afdeling lid van de C.H.V. Tijdens de ledenverga¬dering op 28 november 1935 houdt meneer Jansen een lezing over de tegenwoordige toestand van verschillende punten van het landbouwbedrijf. Zo besprak hij de beperkin¬gen van de veestapel, de geringe waarde van de melk zonder steun, veeafslachtingen, het gebruik van kunstmest voor verschillende gewassen, en verder vroeg hij de aandacht voor waterlozingen en de kippenhouderij.

Jaarverslag van 1935

Uit dit verslag blijkt dat er 41 werkende leden, 2 contribuerende leden en 18 boerenarbeidersleden zijn. Er werden 16 bestuursvergaderingen gehouden en vier ledenvergaderingen. Door drie leden werd deelgenomen aan de Katho¬liekendag te Tilburg en bijna alle leden gingen op excursie naar de proefboerderij te Boxtel.
Meester Jansen verzorgde een landbouwcursus voor de leden. In het voorjaar van 1935 werd er een afdeling van de jonge Boerenstand opgericht met als bestuursleden Adr. Verhoeven voorzitter, Ant. Dieden secretaris en J. v.d. Langenberg, penningmeester. In het kasboek van 1934-1935 staat vermeld dat er een voorschot van de pastoor van fl.50 werd ontvangen, dat er aan contributie fl.290 binnen kwam en dat men fl.264,69 uitgaf zodat er nog fl.25,30 in kas was.

In de loop van het jaar werd met andere verenigingen gesproken over een vergaderlokaal, daar men dit in de school niet meer wenste. Toen bleek dat dit niets uithaalde besloot men om de ledenvergaderingen te houden in de herberg bij W. den Ouden of bij G. van Schijndel. De bestuursvergaderingen zouden voortaan bij een van de leden gehouden worden. Ook werden er wel eens korte bestuursvergaderingen gehouden na de Hoogmis aan de kerk.

De heer Van de Broek van de R.K. Landbouwschool te Boxtel hield een lezing voer de teelt van verschillende groenvoe¬dergewassen zoals: knolgroen, spurri, seradelle, wikken, zoete lupinen, maar de teelt van mergkool werd het meest aanbevo¬len. Aan het einde van het jaar 1936 is de toestand niet gunstig te noemen, toch kan men zich gelukkig voelen ten opzichte van mensen uit andere landen, die lijden aan hongersnood, dwangarbeid, gevangenschap en kerkvervolging. Doch niettegenstaande zal bij sommige leden wel eens de klacht van het hart zijn gegaan: 'van al dieën administra-tieve rompslomp, schetsen en merken, verlos ons Heer'.

Aankoop van een zaaimachine

In maart werd besloten een zaaimachine te kopen voor de prijs van fl.175. Uit de afdelingskas werd fl.95 be¬taald en fl.80 werd geleend van A. v.d. Bruggen tegen 4% per jaar. Voor het gebruik van de machine werd 20 cent per uur vastgesteld. Bij afmijnen was A. Verhoeven de laagste zodat men uitkwam op 16 cent per uur voor de zaaier.

In oktober 1937 verzoekt de burgemeester om vijf leden voor te dragen, waaruit hij er dan twee kan benoemen als lid der commissie tot steunregeling der kleine boeren. Op de leden-vergadering sprak de heer v.d. Ven over de organisatie. Hij wees er op dat in deze organisatie het persoonlijk doel moest wijken voor het algemeen belang. Hij zei dat N.C.B. en crisismaatregelen niet hetzelfde waren. De N.C.B was vrij doch de crisismaatregelen waren verplichtend.

Veel leden volgden in 1937 de ontwikkelingscursus welke gegeven werd door kapelaan Custers uit Boxtel. In 1938 werd er een excursie gemaakt naar de Wieringermeerpolder en Schiphol. Ook werd in januari 1938 een bijenhoudersbond opgericht met 14 leden. De voorzitter was C.F.Jansen. In dat jaar werd veel schade toegebracht aan de bedrijven door het heersende mond en klauwzeer.

Wegens het verplicht spuiten tegen de coloradokever in de aardappelvelden werden twee rug spuiten aangeschaft. Een bij P. Heesters voor de prijs van fl.17,50 en een op het pak¬huis voor fl.17,25. In 1939 werd door de leden voorgesteld om een H. Mis te laten lezen voor de vruchten der aarde. Na het overlijden van de heer A. v.d. Bruggen werd die opgevolgd door Fr. v.d. Hurk. In 1940 werd pastoor van Duren als geestelijk adviseur opge¬volgd door pastoor Hackfoordt. In 1940 kwam door de oorlogstoestand de verplich¬te vee levering. Op 10 mei 1941 werd de laatste bestuurs¬vergadering gehouden. Op deze vergadering werden C.F. Jansen, Ch. v.d. Laar, C. den Ouden, Fr. v.d Hurk en J. v. Hal tot een commissie benoemd om het werk voor de productieslag 1941 mee uit te voeren. Al vanaf het begin van de bezetting had de voedselvoorziening de aandacht van de Duitser. Onder het motto “Nederland voedt zichzelf” werden er maatregelen genomen om de voedselproductie op peil te houden.

Heroprichting in 1945

Op de algemene vergadering van maart 1945, om zes uur gehou-den in het café bij W. den Ouden werd een nieuw be¬stuur gekozen. C. den Ouden werd voorzitter, Th. v.d. Meij¬den secretaris en M. Peijnenburg, J. v.d. Langenberg, P.v.d. Ven en L. v.d. Meijden werden bestuursleden. Op 19 december 1945 werd in café G. van Schijndel de op-richtingsvergadering gehouden van de Boerinnenbond, waarbij de bestuursleden van de Boerenbond waren uitgenodigd. Het bestuur had besloten de dames te onthalen op een traktatie. In het jaarverslag van 1946 was een verslag van de Boerinnenbond opgenomen met de samenstelling van het be¬stuur. Voorzitter was Petronella van Gerven, secretaris Adriana Dieden en Cor de Ouden was penningmeester. Adriana Schoones en Adriana v.d. Bruggen waren bestuurslid. De boerinnenbond telde toen 97 leden.

In 1984 vierde de Rooms-Katholieke Boerenbond nog zijn 50 jarig bestaan in ons dorp. Momenteel is de afdeling opgegaan in de Z.L.T.O. Tilburg en telt Esch nog zes agrarische bedrijven. Koen van de Ven, Frank van de Ven, Joost van Rooij en Geert van der Bruggen runnen een melkveehouderij. Arno Olislagers exploiteert een melkgeitenbedrijf en Walter Habraken heeft een kalvermesterij. De Boerinnenbond, later de Katholieke Vrouwen Organisatie werd opgeheven. Diverse leden van beide organisaties zijn nu lid van de K.B.O in Esch.