Ach wat is twintig jaar
Na haar dood in 2009 is, ter herinnering aan Annie, bij de Oosterplas een gedenkteken geplaatst. Ze was bij vele wijkbijeenkomsten betrokken en haar aanwezigheid mondde vaak uit in een spontaan geschreven gedicht. In deze gedichten vatte ze de kern van de gebeurtenissen samen en riep ze tegelijkertijd de sfeer van de bijeenkomsten op. Er zijn twee gedichtenbundels van haar uitgegeven:
- Gedichten van Annie van Oort (Welzijnsproject Oost, September 1987).
- Annie van Oort, In mijn eigen woorden. Een gedichtenbundel (November 1993).
In 1995 blikte Annie in een persoonlijk document in haar eigen woorden terug op haar actieve jaren in Den Bosch-Oost en op haar persoonlijke emancipatieproces.
Zij schreef:
'In de zomer van 1975 begon ik met mijn vrijwilligerswerk. Met een groot gezin en een nog veel grotere familie van weerskanten, kwam ik eigenlijk nooit uit dat kringetje. Het was dan ook een uitdaging voor mij om - toen er een bouwspeeltuin kwam – als oppas te fungeren. Mijn jongste kind – een nakomertje- was zes jaar, dus ik voelde mij verplicht daaraan mee te doen. Eén ochtend werden er zes, maar dat stelde mij in de gelegenheid om die kleine schoffies uit de buurt wat beter te leren kennen. Zij speelden veel op straat en kwamen best wat aandacht te kort. Na twee weken moest de bouwspeeltuin weg en ik dacht dit mag niet ophouden. Als er een buurtcentrum zou komen, dan zouden ze daar altijd terecht kunnen. Intussen had ik opbouwwerker Piet Willems leren kennen en samen met hem en een paar buurtbewoners togen we naar het stadhuis. Die eerste keer was een hele belevenis. Wij zaten in een ronde kring en hadden allemaal een microfoon voor ons. Toen de toenmalige wethouder van Beers tijdens de discussie nogal moeilijke woorden gebruikte, vroeg ik om in gewone taal te spreken en dat gebeurde vervolgens ook. Na veel onderhandelingen kregen we een tijdelijke ruimte in de wijk voor kinder- en jeugdactiviteiten. Later kwamen daar WAO-groepen bij en begonnen de vrouwen zich ook te roeren. De basisschool in onze buurt verhuisde in die tijd naar een ander gebouw. Ik zag mijn kans schoon en toog samen met anderen uit de buurt naar wethouder van Beers. We kregen het oude schoolgebouw ter beschikking en na een provisorische verbouwing mocht ik samen met de directeur van de basisschool het buurtcentrum openen. Ik had de naam "Oosthoek" bedacht.
In een projectenoverleg met afgevaardigden vanuit de hele wijk werd bij het welzijnsproject alles samen officieel besproken. Dat werd een drukke tijd voor mij, want zowel het kinderwerk als het vrouwenwerk trokken mij erg aan. Er kwamen twee vrouwengroepen. De ene groep wilde iets bijleren en de andere groep wilde er vooral een avondje tussenuit met een haak- of breiwerkje. Zo ontstond er een VOS-cursus en een paar creativiteitsgroepen. Het vrouwenwerk was in opmars en we vormden met enkele vrouwen een Vrouweninitiatiefgroep. De Vrouweninitiatiefgroep behartigde de belangen van alle vrouwengroepen in de wijk en werd ondersteund door een vrouwenwerkster. Dat was een mooie tijd. Wij organiseerden vrouwendagen, waarin we alle stukjes, liedjes en gedichtjes zelf maakten. Er was altijd een thema en die sloegen goed aan. Ook gingen we met de hele groep een aantal jaren achter elkaar naar vakantiehuisjes om weer nieuwe inspiratie op te doen. Ik heb er veel geleerd, gelachen en met elkaar gehuid. Allerlei onderwerpen kwamen aan de orde: moeder- en dochter relatie, scheiding, anders geaardheid, omkering van rollen, andere voeding, klassenverschillen enz. enz. Ik kreeg door deze contacten goede vriendinnen voor het leven.
Tijden veranderen
Moeder moet zonodig, ’s avonds nog uit huis.
Vroeger was zij anders, bleef zij lijdzaam thuis.
Nooit eens in discussie met haar eigen man,
Zij kon beter zwijgen, zij wist nergens van.
Moeder moest zonodig alle klusjes doen,
Werken, steunen, helpen, zorgen voor de poen,
Daarnaast altijd koken, sloven in ’t gezin,
Voor d die rotkarweitjes is zij niet te min.
Moeder wordt opstandig, pikt een hoop niet meer,
Komt op voor zichzelf, trekt soms flink van leer.
Tegen ongelijkheid protesteert zij woest,
Zij was in haar eigen huis vastgeroest.
Moeder gaat nu vaker ’s avonds nog uit huis.
Vader laat haar maar begaan, hield haar liever thuis.
Moeder doet haar werk nog wel, maar werpt zich in de strijd
Voor de rechten van de vrouw, voor ONAFHANKELIJKHEID.
Eind jaren zeventig kwam er een stel mensen naar Den Bosch, die een andere vorm van gezondheidszorg wilde en dat trok speciaal mijn aandacht. Er waren in de buurt en in mijn familie best klachten over de reguliere gezondheidszorg, dus ik wilde mijn steentje bijdragen om daar verandering in te brengen. Ik heb meegewerkt aan de oprichting van gezondheidscentrum Samen Beter. We vormden een werkgroep en hebben heel wat onderhandelingen gevoerd met allerlei instanties en zelfs een keer een protestlied gezongen in de gemeenteraad. Dat mocht niet, maar we zagen op dat moment geen andere uitweg. In april 1980 konden we het gezondheidscentrum eindelijk openen en we zongen bij de opening een lied, dat ik had gemaakt. We zijn gestart vol idealen, maar stukje bij beetje moesten we ook idealen prijsgeven. En hoewel dat soms pijn deed, kon ik er toch in meegaan. Ik werkte als gastvrouw mee en zat in het bestuur. Er werd serieus naar mij geluisterd.
Na een aantal cursussen voor vrouwen (VOS, Engels, VIDO) te hebben gevolgd, nam ik deel aan de basisacademie voor vrouwen. Het was een groot woord en ik dacht, ik kan toch niet naar een academie, want ik had maar 6 klassen lagere school gehad. Maar het was daar een heel andere opzet. Je leerde er met conflicten omgaan, die soms in een groep speelden. Ik leerde daar ook om niet altijd gelijk te krijgen, maar om een oplossing te vinden en dat is mij aardig gelukt. Zo wilden de vrouwen in de creativiteitsgroepen nooit thema’s behandelen. Maar als er de week ervoor iets op t.v. was geweest was er tijdens de groepsbijeenkomst genoeg te bediscussiëren. Abortus, kindermishandeling, aids, incest, vrede... Alles kwam aan de orde.
Vrouwenstrijd
In deze tijd van haat en nijd,
Moet je als vouw proberen,
Je tegen alle ongerechtigheid
Met hand en tand te weren.
Een vrouw was door de eeuwen heen,
De mindere van haar man.
Maar zij bewees al eeuwen lang,
Dat zij heus wel iets kan.
Bij rampen of in oorlogstijd,
Hebben vrouwen vaak bewezen,
Dat zij wanneer het nodig is,
Geen hel of donder vrezen.
De ‘dwaze moeders’ ver van hier
Die blijven toch ook vechten
Voor terugkeer van hun kinderen
En ook voor vrouwenrechten.
Het vervaardigen van kernwapens
Moeten wij dat blijven pikken?
Laat ons die politieke top
Maar eens op de vingers tikken.
Een topsalaris is heel mooi,
Maar wie kan dat verdienen?
Geen vrouw die het kantoor schoonhoudt
Of werkt in een kantine.
Veel scholen en ook ziekenhuizen,
Wil men weldra sluiten,
En miljarden voor een kernoorlog
Is dat nog wel de stuiten?
Ik weet niet wat we moeten doen,
Er is al zoveel gestreden.
Doch één ding weet ik heel beslist,
Wij vrouwen willen vrede.
Over al deze ervaringen heb ik vele keren gastcolleges gegeven op universiteiten en hogescholen. Daar merkte ik dat de theorie toch heel anders is dan de praktijk en dat die studenten veel kunnen leren van onze ervaringen. Niet alleen in het welzijnswerk en het gezondheidscentrum heb ik mijn sporen verdiend. Ook bij de BLOS, en Omroep Brabant was ik regelmatig te gast in praatprogramma’s. Ik schreef dan een gedicht of column over hetgeen besproken werd.
Maar al die dingen die ik deed, had ik niet kunnen doen zonder steun van mijn man. Hij was het echt niet in alles met mij eens, maar hij bracht mij altijd overal heen en regelde zaken voor mij. Hij deed altijd alsof het hem allemaal niet interesseerde, maar als er iets te doen was, was hij er altijd bij en stond in een hoekje achteraf te kijken. Ik kan gerust zeggen dat ik een ander mens geworden ben door al mijn activiteiten. Als ik thuis was blijven zitten, waren mijn talenten niet naar voren gekomen. In de meeste mensen steekt iets goeds, als je dat maar naar voren haalt. Je bereikt veel als je mensen wijst op dingen, die ze wel kunnen en niet andersom.'
Annie van Oort
Hoofdpagina Rebellerende vrouwen
Deel verhalen en foto's!
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Lees meer over:
