Rond 1959 mag de schrijver als kulleke met zijn oudste broer vanuit Nieuw-Borgvliet op zijn eigen fietsje mee om bij de buitensteiger aan de haveningang anjovis te halen. Herinnering aan die tijd en het fraaie gebied ontstaat als hij de verhalen "De scheepswerf van Bram Boer ” van Hans Jordans en "Tekening van de scheepswerf van Bram Boer” van Piet Bruijns leest .
In 1964 worden de pitoreske omgeving en scheepswerf opgeofferd bij de aanleg van de nieuwe Theodorushaven. Landmeetkundige Sjaak Janse heeft de ligging van de verdwenen scheepswerf ingetekend op een actuele plattegrond bij het verhaal Tekening van de scheepswerf van Bram Boer van Piet Bruijns.
Door toedoen van Sjaak en de verhalen van Hans en Piet is schrijver gaan netwerken om na te gaan of de nostalgische werf en omgeving ook aandacht krijgt van kunstenaars. Na ruim twee jaar staat de teller op dertien, waarvan enkelen de werf en omgeving meerdere keren aan papier of doek toevertrouwen.
De werf op schilderij op basis van een foto
De achterzijde van een jubileumboek van Watersportvereniging De Schelde wordt gesierd met een foto van de werf naast de uitwateringssluisje van rivier De Zoom. Op de foto staat scheepstimmerman Bram Boer op de voorgrond tweede van rechts met de handen op zijn heupen.
De werf en het uitwateringssluisje (bron: Jubileumboek WSV De Schelde)
Deze foto is de basis voor drie schilderijen aan de hand van W. Luijks in 1990, T. Kommer of Rommer en Peter Christ. Eind 2023 bevindt zich één exemplaar in het Kringloopwarenhuis te Roosendaal en de twee anderen in twee woningen in Bergen op Zoom.
De andere bekendere schilders en tekenaars
Johannes Antonius van der Kreek, geboren 17 februari 1889 en overleden op 18 december 1954, schildert de werf. Het doek hangt in een woning in Bergen op Zoom. Omdat Jan nog geen 70 jaar overleden is kan wegens eventuele claim van auteursrecht door nazaten het doek niet worden getoond. Op het kleurrijke schilderij staat van dichtbij met zicht op achter- en zijkant van een zwarte schuur zoals op bovenstaande foto. Zichtbaar zijn de ramen aan de zijkant en voor de schuur ligt een bruine boot op steunpalen. Aan de rechterkant van het schilderij staan de stenen palen van het pad waarlangs men naar de Rijtuigweg gaat.
Eveneens kleurrijk zet Jan Baartmans, geboren 27 november 1898 en overleden op 25 mei 1968, de werf op doek.
Ook kunstenaar Jef Hout, geboren op 25 juni 1901 en overleden in 1976, maakt meerdere werken in het gebied. Eén van de werken hangt zichtbaar voor bezoekers in het café van Jan Krijnen op de Dubbelstraat in Bergen op Zoom.
Een andere bekende naam is Willem van Dort senior, geboren geboren 5 augustus 1890 en overleden op 1 januari 1962. Hij schildert richting de Sint Antoniusmolen aan de Halsterseweg. Zijn woning ligt achter de molen op de Jankenberg. Het schilderij is in familiebezit.
De werf ontsnapt evenmin aan de aandacht van schilder Leonard Gustaaf Imandt, geboren 5 augustus 1890, overleden op 1 januari 1962. Een kleindochter beheert de website https://leonardimandt.gallery met levensbeschrijving en vele werken van Leonard over uiteenlopende onderwerpen, maar ook dit werk bij de werf van Bram Boer.
De oud-tekenleraar van schrijver Fons Gieles, geboren in 1924 en overleden in 1995, leeft zich rond 1935 – 1940(?) als kunstenaar uit In het gebied van de buitenhaven met dit als resultaat. De werf Bram Boer gezien vanaf de Shellsteiger. Meer werk van Fons is te zien op de website http://www.fonsgieles.nl.
In een huiskamer in Bergen op Zoom hangt een pentekening van Cees van der Burght. Deze bekende kunstenaar heeft in Vlissingen gewoond. Hij overlijdt op 16 augustus 2015 op 84-jarige leeftijd. Meer over hem weten? Bezoek https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/de-bezetting-verbeeld.
Deze prachtige pentekening is gemaakt in 1960 vanaf de werf van Bram Boer met de blik richting het zuiden, naar de Kop van ’t Hoofd. Op de achtergrond is ook het gebouw van gieterij De Holland te zien is en op de voorgrond de steiger van watersportvereniging De Schelde, die anno 2024 nog steeds bestaat in Bergen op Zoom.
Cees van der Burght, Zicht op de scheepswerf van Bram Boer (Eigendom Sjaak Janse. )
Deze fraaie aquarel van Piet Bruijns toont het gebied vanaf vrijwel het zelfde gezichtspunt.
De Waterschans en Kop van ‘t Hoofd
Enkele van voormelde kunstenaars maken ook werk van het gebied richting en bij de Kop van ’t Hoofd, de waterschans. De dijk bij de Waterschans is bijvoorbeeld ook vastgelegd door schilder en verzetsman Albert van de Laarschot, geboren 13 juli 1881 en overleden op 1 februari 1945.
Overigens heeft Leonard Gustaaf Imandt, zo laat de eerder genoemde website https://leonardimandt.gallery zien, bijzondere interesse voor de vaargeul van de haven naar de Oosterschelde langs de dijk.
De vaargeul van de haven naar de Oosterschelde langs de dijk (Albert van de Laarschot, beschikbaar gesteld via Max Engelman)
Tot slot
Met dit verhaal hoopt de schrijver een memorabel en pittoresk gebied weer onder de aandacht te brengen met vastleggen voor de toekomst. Dank gaat uit naar al degenen die hebben bijdragen aan het mogelijk maken van dit overzicht.
Na plaatsen van het verhaal ontstaat er nog mailverkeer tussen degenen die een bijdrage hebben geleverd. Geschreven wordt:
----- Iemand die Cees (van der Burght) persoonlijk heeft gekend. Hij was een bijzonder fijn mens. Ik bewaar heel goede herinneringen aan Cees. Cees heeft zoveel mooi werk geleverd.
Hij heeft ook heel veel bunkers op Walcheren in kaart gebracht met alle details.
----- De man die het werk van Cees in zijn kamer heeft hangen, geintesseerd is in de geschiedenis van deze stad en het overdragen ervan: Wat een mooi totaal plaatje is het geworden. Zo kunnen de mensen die na ons komen ook nog zien hoe het vroeger was nabij de uitstroom van De Zoom in de Oosterschelde. De Deltawerken hebben voor de veiligheid heel veel goed gedaan. Maar voor BoZ toch een hoop nostalgie teniet gedaan.
----- En: Ik sluit me bij mijn voorganger aan. Ik heb met plezier het artikel gelezen; wat een mooi stuk. Fijn dat het werk van mijn opa Imandt hierdoor vereeuwigd is. Hij zou hier heel trots op zijn geweest.
Vriendelijke groet van Idia Imandt, beheerder website Leonard Gustaaf Imandt.
Marilou Nillesen
bhiczei op 7 december 2023 om 11:08
Kijk, wat mooi Willem, om te zien dat een dergelijk verhaal juist de start is van veel meer interactie. En fijn dat je dat hier met ons deelt!
Sjaak Janse
zei op 12 januari 2024 om 13:10
Op het werk van Cees van der Burght zijn linksboven de contouren van ijzergieterij de Holland boven de dijk te zien.
