Tot de Máximasluizen behoren niet alleen stuwen en sluizen, maar ook een waterkrachtcentrale en een vispassage. De waterkrachtcentrale met een vermogen van 14 MW produceert jaarlijks zo’n 57 miljoen KWh, genoeg om 20.000 huishoudens van electriciteit te voorzien.
Waterkrachtcentrale
In 1985 werd besloten tot de bouw die drie jaar duurde en 70 miljoen gulden kostte. Waterkracht, ofwel de energie die opgesloten zit in stromend water, wordt gebruikt om turbines aan te drijven die vervolgens via generatoren elektriciteit opwekken. Het gaat daarbij niet alleen om het hoogteverschil, maar ook om de hoeveelheid water die afgevoerd kan worden.
Bij de stuw te Lith is het hoogteverschil ongeveer 4.50 meter bij een lage afvoer en 1.50 meter bij een afvoer van 1.000 kubieke meter water per seconde. Gemiddeld 285 dagen per jaar voert de Maas minder dan 500 m3 af. In die dagen gaat al het water door de turbines.
Als de afvoer verder stijgt, gaat het teveel aan water via de gedeeltelijk neergelaten stuwkleppen. Is de totale hoeveelheid water meer dan ongeveer 1.000 m3, dan wordt de stuw geopend en ligt de centrale stil.
Vispassage
Net als voor de scheepvaart moest in 1934 een voorziening naast de stuw worden gebouwd voor de optrekkende vis om het kunstwerk te kunnen passeren. In het noordelijke landhoofd kwam een zalmtrap en in het zuidelijke landhoofd een vistrap. Deze laatste werd in 1955 vervangen door een vissluis met aalgoot.
In 1959 werd deze vissluis geautomatiseerd. Tot de ingebruikname van de waterkrachtcentrale heeft hij dienst gedaan. Hij werd vervangen door een nieuwe vispassage ten noorden van de centrale. De zalmtrap in het noordelijk landhoofd is in 1962 afgebroken ten behoeve van proefmetingen voor de Deltawerken. Daarom heeft de P.G.E.M. in nauw overleg met Rijkswaterstaat en het Ministerie van Landbouw en Visserij een nieuwe vispassage aangelegd.
Het is een kunstmatige beek met daarin een bekkentrap. Het onneembare hoogteverschil bij de stuw en centrale kunnen vissen nu wel aan, doordat het hoogteverschil opgedeeld is in verschilletjes van ongeveer 20 centimeter. Dat is wél te doen voor de vissen, die al zwemmend en springend van vak naar vak uiteindelijk bovenstrooms van de stuw komen. De gehele vispassage is ongeveer 150 meter lang en 10 meter breed.
Vissen die trappen van 20cm kunnen overbruggen? Die vissen leven niet in Nederland. Wat een onzin en geld verspilling weer.
Henk Buijks, namens BHIC
bhiczei op 30 augustus 2011 om 16:14
Vissen kunnen wel degelijk hoogteverschillen tot 20 cm aan. Dat is allang bewezen. Dankzij de vistrappen bij de diverse stuwen is Nederland weer natuurlijker en dus leuker geworden. Dat is zeker geen geldverspilling!
Rien Biemans
zei op 7 september 2011 om 11:48
Vissen kunnen inderdaad wel degelijk 20 centimeter overbruggen. Zie de bijgaande foto van een springende zeeforel.
Overigens zitten in de schotten die de trappen van de vistrap vormen, gaten onder water waar al het gespuis dat stroomopwaarts wil trekken en niet zo goed kan zwemmen en springen toch de vistrap kan passeren. Ook zijn er voor dit doel nabij de schotten speciale voorzieningen aan de oever. Denk hierbij aan zee en rivierprikken, rivierkrab, rivierkreeft, glasaal e.d.
<img src="http://www.bhic.nl/data/upload/water/sluizen,%20stuw%20lith%20vistrap.jpg" alt="Springende" zeeforel="zeeforel" width="119" height="71" border="0" />
Henk Buijks, namens BHIC
bhiczei op 7 september 2011 om 12:25
@Rien, fijn dat je me vanuit jouw jarenlange praktijk op het Lithse stuw- en sluiscomplex kon bijvallen. En dan ook nog met een hard bewijsstuk!
Bij de stuw te Lith is het hoogteverschil ongeveer 4.50 meter bij een lage afvoer en 1.50 meter bij een afvoer van 1.000 kubieke meter water per seconde. Gemiddeld 285 dagen per jaar voert de Maas minder dan 500 m3 af. In die dagen gaat al het water door de turbines.
In 1959 werd deze vissluis geautomatiseerd. Tot de ingebruikname van de waterkrachtcentrale heeft hij dienst gedaan. Hij werd vervangen door een nieuwe vispassage ten noorden van de centrale. De zalmtrap in het noordelijk landhoofd is in 1962 afgebroken ten behoeve van proefmetingen voor de Deltawerken. Daarom heeft de P.G.E.M. in nauw overleg met Rijkswaterstaat en het Ministerie van Landbouw en Visserij een nieuwe vispassage aangelegd.
