Van kwaad tot erger

Ondanks dat Zegge klein was mocht het zelf recht spreken. De drossaard was de officier van justitie en de secretaris was de griffier. Deze heren waren in dienst van het Markizaat van Bergen op Zoom, waaronder Zegge viel, en waren op de hoogte van de regels en wetten (plakkaten) van het land. In die tijd was Abraham Banier drossaard van het oostelijk deel van het Markizaat. Willem van Gils was de secretaris. Abraham Banier en Willem van Gils woonden in Oudenbosch.

Wanneer de schepenen recht moesten spreken lieten zij zich vaak adviseren door een paar deskundigen, in dit geval door twee advocaten uit Breda zijnde de heer Michorius en de heer Damisse. Het oordeel, schuldig of onschuldig, en de strafmaat lag bij de schepenen. De aanhouding van verdachten gebeurde door de eigen bevolking, bij heterdaad, of in opdracht van de schepenen door vorsters. Dat waren politieagenten, maar ook omroepers en deurwaarders. Zegge had geen vorster en moest hulp vragen in de omringende plaatsen.

De namen die in het verhaal voorkomen zijn niet altijd hetzelfde geschreven. Om verwarring te voorkomen heb ik ze hetzelfde geschreven. Ik ben er wel zeker van dat het altijd over dezelfde personen gaat. De informatie voor dit verhaal heb ik gevonden in schepenakten, dorpsrekeningen en criminele rollen uit de archieven van Zegge, Rucphen, Zevenbergen en Breda. Data over dopen, trouwen en begraven komen ook uit de archieven van Oudenbosch en Roosendaal. Andere informatie, zoals over de plakkaten, heb ik gevonden op internet.

Aanleiding voor de rechtszaak was een inbraak met diefstal bij Jan Gielen (Jan Chiele) gedoopt 08-09-1723. Jan Gielen is afkomstig uit Rucphen en trouwt op 09-09-1753 te Roosendaal met Catharina Kappoen (Cappoen), gedoopt 28-11-1731, uit Oud Gastel. Ze gaan wonen in de Spiekestraat te Zegge. In de nacht van 29 op 30 december 1755 wordt er bij hen ingebroken. De inbrekers hebben een gat in de stenen muur gemaakt ter hoogte van de keldertrap. Op 30 december komen de schepenen Marijnus Joppen, Cornelis Jongenelen en Jacobus Dam kijken en noteren wat er gebeurd is en wat er gestolen is. Gestolen werden een half varken, wat reuzel en een roggebrood. Het varken weegt 150 pond en is in twee stukken gehakt.

Verder is er gestolen een effen gouden ring met opschrift: “J, J, G, C, K”. Een dito ring met een plaat gemerkt “C, K,” een dito ring met een knobbel daarop, een dito gouden slot met twee toeren bloedkoralen, een paar zilveren gespen gemerkt “J, G”. Een zilveren punthaak en een dito haarsteek, omtrent een dozijn zilveren knopen, omtrent zes gulden geld in verschillende muntsoorten en een langwerpige vierkanten zilveren gesp.

Nadat Jan de inbraak aangegeven heeft bij de schepenen, gaat hij onmiddellijk naar Breda. Hij gaat langs bij zilversmid Vos op de Grote Markt en vraagt hem te waarschuwen, mochten de gestolen spullen aangeboden worden. En dat gebeurt! Op 31 december komen er een jongeman en een jonge vrouw in de winkel en bieden hem een gouden ring met het opschrift “J, J, G, C, K” aan.

Wil je weten wie de daders waren en hoe het verder met ze afloopt? Lees dan hier verder.