De vereniging ‘Beoefening der Toonkunst’ werd op 1 oktober 1858 opgericht. Via verschillende naamswijzigingen tegenwoordig ‘Muziekvereniging Harmonie Terheijden’ en is de oudste muziekvereniging die de gemeente Drimmelen kent.
Het had niet veel gescheeld, of de vereniging was dertig jaar jonger geweest. Kort na een zeventigjarig jubileum, na 1888, werden op een zolder van een oud bestuurslid tijdens een schoonmaakwoede paparassen in een houten kist ontdekt. Toen bleek dat niet 1888 als oprichtingsjaar telde maar 1858. Een vergissing die rap werd rechtgezet.
De harmonie ‘Beoefening der Toonkunst Terheijden’ voor het oude raadhuis in 1908 bij gelegenheid van het 350-jarig bestaan van het gilde H. Antonius Abt.
Zittend van links naar rechts: Ant. Tikkel (directeur), J. van Aken (zadelmaker), A.P. van Dijk (voorzitter), dokter Rademaakers (gewoond in Terheijden van 1905 -1910), G. Dijkers (gemeenteopzichter), A. van Schendel (herbergier ‘De Harmoniezaal’), J. de Beer (wolfabrikant), M. Kock (molenaar, S. Akkermans (boomkweker) en Adr. Kock (molenaar).
Staand van links naar rechts: D. Diepstraten (timmerman), P. van Aken (bakker), A. van Boxtel (metselaar), H. Diepstraten bijgenaamd ‘De Plak’ (metselaar), P. Schets (metselaar), M. Rovers (schilder), W. Rovers (schilder), F. Krijnen (bakker), Adr. Van Alphen (bouwkundige).
Bij het vaandel van links naar rechts: G. Cornelissen (timmerman), J. Diepstraten (aannemer), P. Verlegh (bakker, H. Krijnen (bakker) P. de Hoogh (herbergier), P. de Hoogh (herbergier), Ant. Krijnen (bakker), C. Smulders (electricien), J. van Gastel (bakkersknecht) en Adr. Van Gastel (koopman).
(Foto: archief Muziekvereniging De Harmonie Terheijden)
De muziekvereniging is begonnen met vier instrumenten die werden geschonken door het toen al bestaande herenkoor (1750) van de H. Antonius Abt kerk. De instrumenten zijn nog steeds in het bezit van de huidige muziekvereniging en die naar verluidt nimmer zullen worden teruggegeven aan het herenkoor.
Dorpsplein Terheijden met ‘de ‘schulp’ of ‘schelp’ waarin muziekuitvoeringen werden gegeven, 1935 (foto archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden)
De vereniging werd opgericht in een tijd waarin de katholieke kerk veel verenigingsinitiatieven steunde. In het begin werd er gerepeteerd in de kerk, later in het patronaatsgebouw en daarna in ‘De Harmoniezaal’, het tegenwoordige café ‘De Harmonie’ aan de Markstraat in Terheijden. Dat café is tot op de dag van vandaag nog steeds de thuis- en uitrukbasis gebleven.
Uitruk, jaar onbekend (foto archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden)
Veel geld had de vereniging in de beginjaren niet. Met centen, dubbeltjes werd de kas bijeen geschraapt en in 1888 werd een eenmalige subsidie van de gemeente ontvangen van vijftig gulden. De gemeenteraad van Terheijden (de kerkdorpen Terheijden, Wagenberg en Langeweg) bestond toen uit zeven leden, vijf uit Terheijden en twee uit Wagenberg. De twee leden uit Wagenberg stemden tegen, een kwestie die heden ten dage te pas en te onpas nog fijntjes wordt aangehaald. Een echt dieptepunt kende de clubkas in 1906 met slechts veertien en een halve cent. Dat werd hard werken voor de vereniging en in korte tijd wisten de leden de kas aan te vullen tot 1844,94 gulden waarna de jaarlijkse ‘teerdag’ meteen in ere werd hersteld met hazenpeper, biefstuk en vijf consumptiebonnen de man.
Dauwtrappen, jaar onbekend (foto: archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden)
De traditie ‘dauwtrappen’ is al meer dan honderd jaar een vast programmaonderdeel op Hemelvaartsdag. Zoals in een oud dauwtrappersgedicht wordt verwoord: Wanneer de dauwtrappers met den boterham in den zak en den stok in den hand, door heerlijke landouwen, heide of dennenboschen trekken, voelen zij zich al spoedig geneigd den Schepper van al die pracht te loven.
Aan concoursen en wedstrijden werd in de loop der jaren stevig meegedaan waarbij de vereniging de nodige prijzen of oorkondes in de wacht wist te slepen. Ook menig groots concert werd georganiseerd, zoals het jubileumprogramma met de titel Night of the Proms en vele andere producties.
Opname 45 toeren single in de KRO-studio ter gelegenheid van 125-jarig jubileum met Tonny de Roos als dirigent, 1983 (foto: archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden)
Het kapitaal groeide flink, mede door een actief subsidiebeleid en veel zelfwerkzaamheid. De verzekerde waarde van de instrumenten is inmiddels gegroeid tot zo’n driehonderdduizend euro’s. De vereniging verzorgt de eigen muziekopleidingen en kent een groot orkest, een opstaporkest, een opleidingsorkest en een tamboerkorps
A Night at Vegas, 2015 (foto: archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden)
Resumé chronologisch
De ‘Muziekvereniging Harmonie Terheijden’ werd op 1 oktober 1858 opgericht met als verenigingsnaam ‘Beoefening der Toonkunst’. Op 30 oktober 1906 werd deze naam gewijzigd in die van ‘Vereeniging tot beoefening der Tooneel en Toonkunst Harmonie’. Op 13 december 1970 vond andermaal een naamsverandering plaats in ‘Vereniging Harmonie Terheijden’ en nu meer bekend als ‘Muziekvereniging Harmonie Terheijden’’. In 1957 werd de vereniging uitgebreid met een drumband, het latere ‘Tamboerkorps Harmonie Terheijden’.
BN/DeStem, 23 september 2007, auteur Jan van Vliet Boekje 150 jaar Harmonie Terheijden, een uitgave in 2008 door de Heemkundekring De Vlasselt Foto’s: archief Muziekvereniging Harmonie Terheijden
George van Aken stuurde ons deze onderstaande foto in, gemaakt in 1908 waarop zijn overgrootvader en -oom staan (met dank!)
Marilou Nillesen
bhiczei op 2 november 2020 om 21:40
Een verhaal waar muziek in zit, Jan ;) En veel meer dan dat, mooi om die linkjes naar het heden terug te zien. Interessant voor veel muziekliefhebbers en inwoners van Terheijden, dank je wel!
George van Aken
zei op 11 april 2021 om 21:09
Heel leuk, vooral de eerste foto. Mijn overgrootvader J. van Aken (zadelmaker, behanger en organist in de kerk) en zijn oom P. van Aken staan er warempel ook op. Heel tastbaar zo opeens. Is de foto ook in hoge resolutie kunnen krijgen?
Marilou Nillesen
bhiczei op 12 april 2021 om 11:05
Hallo George, wat leuk om te horen! Wordt of werd er in de familie nog gesproken over deze muzikale familieleden? Weet je meer over jet werkzaamheden van je overgrootvader als organist bijvoorbeeld?
Achter de schermen stuur ik je de foto door zoals Jan van Vliet naar ons heeft gestuurd. Hopelijk kun je daarmee vooruit.
Jan van Vliet
zei op 12 april 2021 om 11:15
Beste George, Als je je e-mail hier achterlaat stuur ik een hogere resolutie.
Vraagje: op welke plaats staat je overgrootvader J. van Aken en diens oom P. van Aken. En weet je misschien of beiden of één van hen lid zijn geweest van het herenkoor? Ik heb daar ook een foto van uit ook 1908 en zoek de namen bij elkaar namelijk.
Vrgr. Jan van Vliet.
Jan van Vliet
zei op 12 april 2021 om 11:17
Beste George, Lees net, dat BHIC de foto stuurt. De vraag blijft natuurlijk. Vrgr. Jan.
George van Aken
zei op 12 april 2021 om 18:07
Beste Marilou en Jan, helaas kan verder weinig vertellen over mijn overgrootouders en de generaties daarvoor anders dan ik op genealogische websites heb kunnen terugvinden. Mijn vader ( de oudste van het gezin)kan ik er helaas ook niet meer om vragen, ende enige van Aken tante hangt eerder aan mijn lip dan andersom. Het schept wel duidelijkheid over een andere foto die ik in mijn bezit heb van een koor (heel waarschijnlijk hetzelfde koor) in 1908, die door een tante van mijn vader waarschijnlijk naar mijn vader is gestuurd, en waarop de toenmalige opa van Aken en oom Piet ook figureren. Zal ik die scannen en toesturen?
Ja, dat is dezelfde foto. Bij nadere inspectie is die van mij een kopie van een krantenbericht uit 2000 over "het 250 jarig bestaan". Volgens mijn oudtante Lenie van Aken is de tweede persoon van links staand in de voorste rij "ome Piet van Aken", de broer van "Pa" en de de tweede van links op de achterste rij "Pa". Voor "Pa" staat zijn vriend Rompa (met baard), Rompa staat naast oom Piet.
Jan van Vliet
zei op 13 april 2021 om 09:38
Beste George, Ik stuur je de foto. Vrgr. Jan.
Marilou Nillesen
bhiczei op 13 april 2021 om 11:09
Bedankt voor jullie reacties, George en Jan. Om spam in je mailbox te voorkomen, heb ik je adres offline gehaald, George. Zo te zien, had Jan het al genoteerd (mocht dat niet het geval zijn, laat dat hier even weten; dan regelen we dat alsnog)
George van Aken
zei op 13 april 2021 om 12:43
Prima Marilou, bedankt!
Jan van Vliet
zei op 13 april 2021 om 12:57
Beste George, de foto van het herenkoor uit 1908 is in het groot op het oksaal bij het grote orgel in het kerkgebouw. Mocht je de foto willen zien houdt dan de website https://behouddeantoniusabt.nl/category/nieuws/ even in de gaten.
Beste Marilou dank voor de verwijdering van het e-mail adres van George. De foto's die ik plaats op de website van het BHIC hebben meestal een kleiner formaat. Vaak heb ik een grotere. Volgende keer stuur ik dit via info@bhic.nl
George van Aken
zei op 13 april 2021 om 13:45
Beste Jan en Marilou, bedankt voor de informatie en foto's. Ik heb de pagina met mijn familie gedeeld. Ik ben aangenaam verrast door wat mijn eerste bezoek aam Terheijden, nieuwsgierig naar de geboorteplaats van mijn grootvader, eergisteren heeft opgeleverd. Wat een prachtige kerk, ongetwijfeld de trots van Terheijden, waar mijn overgrootvader blijkbaar op het orgel heeft gespeeld. En zijn betrokkenheid met de harmonie. Ik herinner me nu weer dat de familie van mijn mijn van Aken tak het vaak over "de Harmonie" had, maar de betekenis is me nu pas duidelijk geworden. Mijn ouders waren al lang voor mijn geboorte naar het noorden verhuisd, en ik zag mijn familie maar sporadisch. Voor mijn werk ben ik een paar jaar geleden "terug" verhuisd naar noord Breda, waar nieuwsgierig werd naar die kerktoren achter de velden waarover ik uitkijk.
Jan van Vliet
zei op 13 april 2021 om 14:26
Beste George,
via https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/order=latest/author=Jan%20van%20Vliet
zijn 54 verhalen van mijn hand te lezen waarvan het merendeel over Terheijden
De eerste vijftig zijn gebundeld in twee delen en gratis in pdf te verkrijgen. Ik zal je de link sturen.
Vriendelijke groet,
Jan van Vliet
Pierre Gruca
zei op 13 april 2021 om 19:01
Als secretaris van het herenkoor Terheijden beschik ik ook over een foto uit 1908 van het herenkoor. Hierop uiteraard ook P. v. Aken en J. v. Aken.
In die tijd waren er in de week ook missen en zelfs gezongen missen, naast uiteraard uitvaarten en huwelijksmissen. Op een gegeven moment krijgen de leden van het koor er moeite mee om telkens in die ochtendmissen te komen zingen, en spreken dan af dat de ochtendmissen gezongen zouden worden door de organist tegen vergoeding. Bij uitvaarten en huwelijksmissen kwamen de heren nog wel zingen. Maar op een gegeven moment is de organist dat alleen zingen beu en verklaart dan: "Dit voor geen goud meer te willen doen"
Er is/was nog een portret waarop een zekere Fr. van Aken op staat.
Dit is een portret uit 1872, een ovale lijst met daarop kleine portretjes van de koorleden inclusief de pastoor, Thomas van Raak.
In dat jaar vierde de pastoor zijn zilveren pastoorsjubileum en kreeg hij dit portret als cadeau.
Van dit portret hebben we slechts een foto. Het portret was in bezit van wijlen mevrouw Van den Broek-van Aken, een kleindochter van Fr. van Aken.
George van Aken
zei op 14 april 2021 om 07:50
Beste Jan,
Prachtig dat je de geschiedenis van de regio Terheijden hiermee eer aandoet. Ik ga het bekijken. Bedankt!
George van Aken
Pierre Gruca
zei op 14 april 2021 om 12:02
De geschiedenis van ons herenkoor, ja we bestaan nog steeds en hebben 17 leden, houdt me als secretaris van het koor nog bezig.
De personen op de foto van 1908 ben ik aan een nader onderzoek aan het onderwerpen, zoals beroep, woonplaats, etc. Hiermee stuit ik ook op een stukje dorpsgeschiedenis.
Aan oom en neef van Aken ben ik nog niet echt begonnen.
Pierre Gruca
zei op 24 mei 2021 om 14:50
Inmiddels heb ik alle personen van de foto uit 1908 aan een nader onderzoek onderworpen.
Wie waren ze, wat is er van hen geworden? Van de een is meer te vinden dan van de ander.
Inmiddels is deze klus zowat afgerond en blijkt het jaar 1908 een waar feestjaar te zijn in Terheijden. De Harmonie herdenkt dan dat deze 50 jaar geleden voortkwam uit de Muziek- en Zangvereeniging, het herenkoor herdenkt dat men in 1858 een reglement kreeg en het kloveniersgilde bestaat in 1908 350 jaar
Ik heb er zelfs een van het portret uit 1908 persoonlijk gekend, dat was mijn overbuurman Waltherus Rompa, die maar liefst 78 jaar koorlid zou zijn. Van alle drie de verenigingen bestaat een groepsportret, twee van deze portretten nog genomen voor het oude raadhuis van Terheijden, genomen b.g.v. de jubilea.
Marilou Nillesen
bhiczei op 25 mei 2021 om 15:09
Wat een intensieve maar prachtige klus, Pierre! Je maakt me wel nieuwsgierig, kun je nog meer vertellen, bijvoorbeeld over Waltherus Rompa? En vind je het leuk om die foto's hier te delen? We zetten ze hier graag bij! (mailen kan naar info@bhic.nl tav 150 jaar harmonie Terheijden)
Alvast dank voor je reactie!
Pierre Gruca
zei op 25 mei 2021 om 17:57
Zeker intensief, maar wel leuk om te doen.
Ik houd jullie op de hoogte.
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 08:49
De Fr. van Aken die op het portret uit 1872 staat kan ik niet terugvinden in mijn stamboom. Fr. of Franciscus komt in die periode niet als eerste naam voor, wel in een generatie eerder, maar die leefde niet meer in dat jaar. Dat zou erop duiden dat hij geen directe familie was van J. en P. van Aken. Misschien dus een andere tak van de van Akens.
Norah
zei op 26 mei 2021 om 12:12
Ik vond wel een Franciscus Cornelis van Aken * 16-01-1854 Princenhage terug.
Heeft zo wel in Breda als Teteringen gewoond, was hoofdonderwijzer van beroep.
Hij overleed te Oud en Nieuw Gastel 18-01-1937.
Hij zou op dat portret dan 18 jaar geweest zijn...
Mvg.
Pierre Gruca
zei op 26 mei 2021 om 13:19
Op 5 december 1865 is in Terheijden geregistreerd Johannes Franciscus van Aken, gehuwd met Magdalena Flipsen. Hij is afkomstig uit Woensel en zadelmaker van beroep.
In 1866 wordt zoon Johannes Franciscus van Aken geboren, in 1868 Willem en in 1869 Petrus.
Van deze drie zonen staan er twee vermeld als koorlid op de foto uit 1908.
Het portret van 1872 was in bezit van mevrouw Van den Broek-van Aken, een dochter van Petrus en die beweerde dat op de zowel haar vader als haar oom op de foto uit 1908 staan en dat op het portret uit 1872 haar opa stond. Wel in de gaten houden dat zowel Johannes Franciscus sr., als Johannes Franciscus jr. en ook Piet later naar Breda verhuisd zijn.
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 14:07
Beste Pierre, het lijkt er dan op dat de Johannes Franciscus van Aken die met Magdalena Flipsen gehuwd was zijn tweede voornaam als roepnaam gebruikte. Frans/Frank/Fransus komt veel voor in mijn familie. Johannes/Joop veel minder. Ik houd het daar maar op. Maar ik kom toch nog eens het portret bekijken om te zien of ik iets herken.
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 14:24
Volgens de stamboom: Johannes Franciscus van Aken, geboren te Woensel (NB) op 1 september 1835, overleden te Breda op 9 oktober 1910, zoon van Johannes Franciscus van Aken (V-g) en Antonia Wilhelmina Daerde.
Dienstplichtig in Roosendaal als schoenmakersleerling. Hij was daarna schoenmaker in de Karrestraat te Terheijden. Bij zijn overlijden was hij zadelmaker te Breda.
Johannes is getrouwd te Terheijden (NB) op 20 november 1865 met Magdalena Flipsen, geboren te Teteringen (NB) rond 1836, overleden te Breda op 17 april 1910, dochter van Willem Flipsen en Gijsberdina Verstrepen. Dit is dan de vader van de twee koorleden van Aken.
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 14:33
Mevrouw van den Broek-van Aken zou daarmee vermoedelijk Francisca, Maria of Gijsberdina hebben geheten.
Norah
zei op 26 mei 2021 om 16:45
Het gaat hier om Francisca Hermina van Aken, trouwde in Breda in 1942 met Petrus H.J.N. van den Broek.
Ze was een dochter van Petrus van Aken en Anna Maria Damen, en geboren te Terheijden. www.wiewaswie.nl
Pierre Gruca
zei op 26 mei 2021 om 17:17
Inderdaad Francisca Hermina van Aken.
Johannes Franciscus van Aken sr. woonde in Terheijden niet in de Karrestraat ( dat is wrs. het adres in Breda waar hij naar toe verhuisde) In Terheijden woonde hij op A 105 ( Dat is nu Lageweg 13 beter bekend als het Jagertje) later woonde hij op het adres A 222 en dat is Markstraat 29.
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 18:43
Wow, bedankt Nora en Pierre! En die adressen ga ik een bekijken!
George van Aken
zei op 26 mei 2021 om 18:59
Beide adressen op google maps gevonden, maar het lijken me vrij nieuwe woningen. Waarschijnlijk herbouwd? In ieder geval toch nog weer veel nieuwe beelden opgedaan. Bedankt!
Pierre Gruca
zei op 26 mei 2021 om 19:14
De straat die nu Markstraat heet, heette vroeger de Dreef, en komt uit op de haven van Terheijden.
Markstraat 29 is zeker niet zo oud te noemen, later grondig veranderd. Was lange tijd een bakkerij annex bakkerswinkel van de familie van Bekhoven, die nu al 117 jaar onafgebroken koorleden levert. Het Jagertje moet je wat verder zoeken, Lageweg 35 en niet 13. Twee woningen en een voormalige boerderij, zo'n beetje apart van het dorp.
Ik stuur wel een oude foto van de Markstraat, toen die nog Dreef heette.
George van Aken
zei op 3 juli 2021 om 22:02
Vanmiddag ben ik de kerk gaan bezoeken. Wat een prachtige trotse kerk! Bijzonder om het orgel te mogen zien waarop mijn grootvader gespeeld heeft. Ik ben zelfs vriendelijk rongeleid en heb daarbij de wenteltrap naar het oksaal beklommen om daar de foto van het herenkoor te kunnen zien. Heel hartelijk bedankt!
Pierre Gruca
zei op 4 juli 2021 om 05:11
Dan hebben we elkaar gemist in de zin dat ik aan het eind van de kerkopenstelling een aantal spullen weer ben gaan opruimen die in het kerkelijk deel ten toon gesteld waren.
Verder kan ik meedelen dat ik als secretaris van het koor onlangs ook de fotolijst uit 1872 mocht ontvangen, waarop ook de betovergrootvader van George op staat.
Ik ben inmiddels ook weer begonnen de levens van de koorleden die daar op staan te beschrijven, voor zover dat mogelijk is.
Deze fotolijst , het is maar een kleintje, moeten we nog een plekje geven.
Pierre Gruca
zei op 4 juli 2021 om 05:15
Het portret uit 1872 was van mevrouw van den Broek-van Aken en dat was een dochter van Petrus van Aken en zij heeft het geschonken aan Johan van der Made en die heeft het weer geschonken aan ons herenkoor.
George van Aken
zei op 4 juli 2021 om 10:31
Mooi dat de foto's weer teruggevonden zijn. In die tijd moeten zulke foto's heel bijzonder geweest zijn. De technieken waren toen nog volop in ontwikkeling.
