Van café tot supermarkt (deel 1)

Samen met mijn ouders fiets ik begin jaren zestig door het dorp. Ik loop vanaf de entree door een lange gang naar het achterste deel van de winkel. Het metalen boodschappenmandje wordt intussen gevuld met allerlei etenswaren. De vleeswaren en kaas worden handmatig gesneden en gewogen. Uit het schap worden producten weggepakt. Aan de kassa wordt alles snel aangeslagen en contant afgerekend. Even later sjouwen we met een zware tas naar buiten. We fietsen over het zandpad terug naar ons huis.

Anno 2022 is alleen nog aan de grootte van het pand zichtbaar dat er betere tijden moeten zijn geweest. Hieronder een historische terugblik die ook de rol van de familie Van de Leur in de Cromvoirtse samenleving van vroeger jaren belicht.

Hoe alles begon

Op 21 november 1918 huwt hovenier Willem van de Leur (Nieuwkuijk 1882-Vught 1959) te Cromvoirt met Maria van de Leur-van der Velden (Cromvoirt 1884-Vught 1958). “Willeke en Mie” worden ze genoemd in het dorp.  Ze krijgen in de jaren daarna zes kinderen. Het paar woont eerst naast café “De Ruiter” aan de St. Lambertusstraat 59 te Cromvoirt.

In 1927 opent het echtpaar in de St. Lambertusstraat 56 te Cromvoirt een café met zaal. Een café dat midden in de Cromvoirtse samenleving staat. Waaruit dat blijkt?

- Vele bruiloften, begrafenissen en eerste communies worden in het café of in de zaal van “Willeke” (zoals de zaak door de lokale bevolking wordt genoemd) gevierd.
- In februari en december 1929 handelen de Bossche notarissen Hendrik Worst en Mr. H.C.F. Rits “ter herberge” van Willem van de Leur openbare veilingen en verkopingen af. De verkopen variëren van een landbouwerswoning (verhuurd tot 30 april1930) tot de openbare verkoop van “een perceel besten tuingrond”.
- In maart 1929 is Willem ook actief in de houthandel, getuige de advertentie waarin hij 20 lindebomen aanbiedt (geschikt voor klomp- of snijhout).
- In december 1930 voert de toneelvereniging “Oefening en Vermaak” in de goed bezette zaal van café W. vd Leur het toneelspel “Het bange wonder” en het blijspel “Het rare kosthuis” op.
- In februari 1934 is notaris A.A.J.M. van Meerwijk uit Helvoirt te gast bij café W. van de Leur als hij de publieke verkoop regelt van onroerende goederen “van de voormalige Algemene Arme van Cromvoirt” in 27 koopen gelegen onder de gemeente Helvoirt, ter plaatse Distelberg en gemeente Vught, in Polder de Ham en Rijskampen en in Cromvoirt (de boerderij in huur bij Dominicus).
- Op 31 december 1940 geeft Willem van de Leur bij zijn nieuwjaarswens tevens aan dat hij te benaderen is voor het aanleggen en onderhouden van fruittuinen en boomgaarden. Hij handelt ook in onderhout (dat werd verwerkt door klompenmakers).
- In november 1953 wordt in het café de jaarlijkse algemene (boeteplichtige) jaarvergadering (ALV) van de Boerenleenbank Cromvoirt gehouden. De heer F. Witlox wordt als lid van de Raad van Toezicht (RvT) bestendigd.
- In 1944 start de bouw van pand St. Lambertusstraat 102 (de locatie van de latere eerste supermarkt van Cromvoirt).
- In september 1946 staat W. van de Leur wel heel centraal in het regionale nieuws als een petroleumstel vlam vat (die hij zelf weet te blussen!). De brandweer van Vught rukt uit maar hoeft dus niet in actie te komen.
- Op de 19e en 27e januari 1947 start om 19:00 uur de winteruitvoering van de missie-naaikring met een toneelstuk (Het Meisje uit de achterbuurt) gevolgd door een blijspel (Oh juffrouw Krol, oh juffrouw Krul).  

Bedrijfsopvolging

In maart 1952 wordt zoon Willem Cornelius van de Leur (1923-2020) als caféhouder ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Wim runt het café met zijn zus Cor van de Leur en, na haar huwelijk in 1955, met zijn echtgenote Mien van de Leur-van de Water (1923-2000). Het café met een A-vergunning (het schenken van sterke drank is officieel niet toegestaan) wordt op de oude voet voortgezet. De jeneveropslag blijft in de kippenkooi!  Navolgende activiteiten worden in de kranten beschreven:

- In juni 1957 vergadert de boerinnenbond o.l.v. mevrouw De Lange bij café W. vd Leur.  De afdeling heeft dan ongeveer 55 leden. De verloting van prijzen steunt de schrale kas.  Een koffietafel zorgt voor de inwendige mens. Pater Antonius is de gastspreker met een spreekbeurt over “de Hemelse moeder van ons aardse gezin en leven”. Liedjes en voordrachten completeerden de avond.
- Er wordt niet alleen vergaderd in het café. W. vd Leur kondigt via een annonce een biljartdemonstratie aan waarbij Kees de Ruyter dezelfde avond (1 juni 1957) prachtige partijen en fantasiestoten zal vertonen.
- In april 1958 organiseert de R.K. Boerinnenbond afd. Cromvoirt in het cafe W. vd Leur de jaarvergadering in aanwezigheid van geestelijk adviseur pastoor J.H. Bakx.
- In november 1958 wordt de ALV van de Boerenleenbank Cromvoirt voorgezeten door bestuurslid J. van Mensvoort en wordt de heer N. de Lange als lid in de Raad van Toezicht herkozen.
- Begin december 1958 wordt er een Sinterklaasfeest georganiseerd voor ouden van dagen. Na afloop is er gelegenheid om te kaarten en te biljarten.

In december 1958 overlijdt de echtgenote van Willem. Onder de dankbetuiging staat als woonadres St. Lambertusstraat 31 te Cromvoirt vermeld. Het echtpaar woonde op dat moment al in bij hun dochter Tiny en schoonzoon.

Het kruidenierswinkeltje

Van 1933 tot 1960 is dit winkeltje ook op zondagochtend open. Na de Hoogmis wordt er in het café aan de vrouwen koffie met krentenbrood geserveerd. De mannen drinken een borrel aan de leestafel, bij het kaarten of bij het biljarten. De klaarstaande bestellingen worden na afloop meegenomen. Elke zondagmiddag lopen zeker tien klanten nog even “achterom” voor koffie of koekjes “vanwege onverwacht bezoek”. Op dinsdagmiddag is de zaak echt gesloten. 

De klanten uit het dorp Cromvoirt zijn in vroeger jaren grotendeels zelfvoorzienend voor wat betreft aardappelen, verse en geweckte winter- en zomergroenten en hard- en zachtfruit. Velen hadden ook nog een eigen bakoven voor het dagelijks brood. Daar werd de vereiste minimale omzet dus niet mee behaald. Wel met de typische kruidenierswaren zoals koffie, thee, peper, zout, suiker, stroop koek en snoep, zeep, blauwsel en stijfsel etc., waarvoor je bij W. vd Leur terecht kon. En…. voor de telefoon! Wie kende niet 04198-343? De kinderen Van de Leur brachten het bericht direct aan huis!

Maar café en winkel werden een supermarkt met slijterij. Hoe het verder ging?

Lees het hier