Zoekplaatje

Het gemeentehuis dateert vanaf het jaar 1931.De lindeboom is veel en veel ouder. Mijn vader (1887 - 1976- vertelde mij, dat er vroeger altijd geitenmarkt werd gehouden onder die boom.Hij moest dan, om Berghem te promoten, foto's daarvan maken in opdracht van burgemeester Keijzer, die Berghem met ijzeren hand regeerde.Dat waren foto's nog met een groot statief , een zwarte doek over toestel en fotograaf en negatieven van glasplaten.Dit was in de jaren van de eerste wereldoorlog.1914-1918.

In de tijd, dat er veel berghemse jongens naar Indonesie moesten,werd er regelmatig "Thuisfront"naar hen opgestuurd door meester Gielen met daarin steevast een rubriek "de lindeboom vertelt"door Kees v. Deutekom.

De bakkerij was van Harrie v.Gendt, een van de zeven bakkers, die Berghem toen rijk was.Hij was wel een "luxe"bakker. Naast zijn woning was een cafeee van Jan Loeffen, met in de kermistijd, ernaast een grote danstent.

Beste redactie,
Op deze locatie heb ik een bar en cafetarie gerund vanaf 1964 tot 1972 voor Hfl. 60,= huur per week (gehuurd van Van Dijk Helmond Frisdranken). Wij zijn er getrouwd en twee kinderen tussen de bedrijven door zijn er geboren. Het cafe-elftal was erg fanatiek in de zomeravondcompetitie. In 1973 is de kroeg afgebrand.
Groeten,

Marietje en Tony, dank voor jullie reacties!
Zag dat we abusievelijk de kop 'Zoekplaatje' boven deze oer-Berghemse foto hadden geplaatst. Voor echte Berghemnaars is dit natuurlijk allesbehalve een zoekplaatje.

Een fraaie foto van de Lindeboom uit Berghem op de driehoek die gevormd werd door de toenmalige Laanderstraat, de Rogstraat en de Spaanderstraat. Deze locatie werd in vroegere tijden door de locale bevolking aangeduid als het ‘Plekske’.
(Voor een betere herkenning: in 1948 werd de Laanderstraat omgedoopt tot Burg. van Erpstraat en de Rogstraat werd Julianastraat).
Hier werd jaarlijks de koolmarkt gehouden, maar ook het kermisgebeuren had hier plaats. Het Onze Lieve Vrouwegilde hield hier haar schuttersfeest met als hoogtepunt de huldiging van de nieuwe gildekoning. Dat feest werd vervolgens uitvoerig beklonken in hun teerzaal, herberg ‘De Keijzer’, op de hoek van de Spaanderstraat. In transacties rond huizen en grond werd deze omgeving aangeduid als “rond de schutsboom”. Die machtige lindeboom zorgde daar, samen met de vele activiteiten, voor een karakteristiek plekje in de dorpssamenleving van toen en zou zeker ook nu niet hebben misstaan.
<b>Vorm</b>
Opvallend was de sterk afgeplatte vorm van de boom. Wellicht is daar een plausibele verklaring voor:
Op 28 april 1803 wordt namelijk door de President-schepen van Berghem, Antonie Bueters, en de schepenen Arien van Steenvelt en Johannes van den Heuvel, een acte opgemaakt. Hierin maken de kinderen Arien en Jochem van Vugt, op uitdrukkelijk verzoek van Willem Wouter van Schaijk, er melding van dat de door hun ouders geplante lindeboom, door Marcellis Cornelis van Vugt op last van of met Francis Snoeks, is “geknood of de top uitgehouwen” en dat zette kwaad bloed.
Johannes van Vugt, gehuwd op 15 mei 1757 met Anna van der Stappen, plantte dus de boom. Hij deed dat als huurder van het huis en land dat in die tijd toebehoorde aan de Weduwe van Overbeek. Volgens de verhuizing waren zij daartoe verplicht.
Uit de acte is op te maken dat de nieuwe lindeboom geplant was ter vervanging van de oude boom die na het rooien deels werd gebruikt “tot timmeratie” van het huis van de Weduwe van Overbeek.
<b>Leeftijd</b>
Deze acte geeft een indicatie dat de in 1970 gerooide lindeboom door Johannes van Vugt rond 1760 moet zijn geplant.
<b>Bewoning</b>
In het huis rechts van het Oude Raadhuis, en dus tegenover de lindeboom, woonde aanvankelijk Marinus Berndsen, een broer van Frans, die we weer kennen van de hoek Pastoor van Teteringstraat.
Marinus had een goedlopende bakkerij die echter in 1910 afbrandde. Het huis werd na enige tijd weer opgebouwd. Daar kwam later Harrie van Gendt, ook als bakker.Harrie van Gendt, geboren 05-06-1905 in Pannerden, kwam rond 1930 naar Berghem.
Zijn buurman was Jan Loeffen. Die runde een café. Heel bekend omdat tijdens de jaarlijkse kermis een grote danstent werd geplaatst achter het café. Sinds 1948 staat die locatie geregistreerd onder Julianastraat 3.

Gerrit, we hebben blijkbaar doel getroffen met de publicatie van deze foto. Bedankt voor je uitgebreide reactie!
Nu is een linde in een Brabants dorp niet zomaar een boom, en zeker niet een linde van een dergelijk formaat. Jammer dat hij in 1970 is gerooid. Is er toen nog sprake geweest van activiteiten om de boom te sparen?

Ik ken deze situatie nog goed: in 1957 was ik wachtmeester bij de Rijkspolitie, groep Berghem, en ons 'bureau' bevond zich in het gemeentehuis, achter de drie onderste ramen, waar je op de foto recht tegenaan kijkt. In de nachtdienst, en zeker in de winter, hebben we ons menigmaal opgewarmd in de bakkerij van Van Gendt. Eind 1959 kregen we een &quot;echt&quot; politiebureau. We waren toen met vier man: adjudant, opperwachtmeester en twee wachtmeesters. Die laatsten patrouilleerden (per fiets en zonder portofoon oid, laat staan mobiele telefoon) door het dorp. De groep Berghem omvatte toen ook Megen en Lith, dus dat was een flink gebied.

Henk Buyks: Jij wilde nog weten of er pogingen waren gedaan in 1970 om de lindeboom te sparen. Ben ervan overtuigd dat de Berghemnaren trots waren op hun boom. Daar moest iederen van af blijven en dat deed men later ook. Maar hij was al heel lang zo rot als een mispel. Vele pogingen met ijzeren banden en spijlen hielpen ook niet meer. Geen boomchirurg die daar nog heil in zag. De eens zo fraaie boom leverde gevaar op door afbrokkelende delen. De gemeenteraad had geen andere keus. En... ditmaal was iedereen eenzelfde mening toegedaan. Maar men heeft er nu drie bomen voor terug, met een kunstwerk.
Met vriendelijke groet, Gerrit

Mijn moeder Marie van der Heijden-van Hintum herkende de bakkerij ook.
En dat Harrie van Gendt een echte dorpsbakker was blijkt wel uit het verhaal van mijn moeder.
Toen zij trouwde op 27 juni 1946 was de suiker nog op de bon. Harrie leverde toch gebak voor het feest en dat alles gratis!

Ruud van der Heijden

Wij zijn in 1953 in Berghem komen wonen omdat mijn vader al iets eerder was benoemd tot adjudant van de rijkspolitie aldaar( dus de commandant van de eerder genoemde J. v.d. Berg). Ik weet me als kind nog te herinneren dat ik, wanneer er een arrestant in de cel zat in het oude gemeentehuis, s'middags met een pan eten naar het politiebureau moest om eten naar de arrestant te brengen. Mijn moeder kookte dan in opdracht van mijn vader gewoon wat meer dan voor ons gezin van 10 personen nodig was.
Nardus de Luuk, een bekende zwerver in die tijd, liet zich als het s'winters erg koud was, oppakken als vagebond en vertoefde dan op het bureau in de cel, wetende dat het daar niet vroor en dat zijn kostje, zoals hierboven omschreven, voorlopig gekocht was. Omdat mijn jongste broer en ik destijds bevriend waren met Harrie van Gendt, de jongste zoon van bakker van Gendt, herinner ik me nog dat we in de bakkerij regelmatig krentjes en rozijnen pikten, hm wat een tractatie! Tijdens de kermis gingen wij met vriendjes en vriendinnetjes overdag natuurlijk ook naar de danstent bij Jan de Loef, wat bij mijn vader zeker in het verkeerde keelsgat zou zijn geschoten. Bij tentcontrole door de rijkspolitie dook ik dan ook regelmatig onder de tafel. Mijn vader heeft het toen gelukkig nooit ontdekt, anders zou er een windje gewaaid hebben!

Onze oudste dochter, wonende in Eindhoven, kwam trots met dit zoekplaatje, ze denkt uit het Eindhovens Dagblad. &quot;Kennen jullie dit?&quot; Jawel, en het roept prettige herinneringen op!
Ik werd geboren in de Waterstraat in mei 1940 en was het eerste &quot;oorlogskindje&quot; in Berghem. Het was ver lopen om bij school en kerk te komen. Later hadden we in ons gezin een paar fietsen; er gingen 2, en vaak 3 kinderen op 1 fiets.
De meisjesschool stond bij de kerk, maar in de winter fietsten we niet over &quot;het Veld&quot;, de molenweg, want het was daar erg donker en er stonden maar een paar huizen.
Tegenover het gemeentehuis, onder de Lindeboom, woonde het gezin van Gijs van Schaijk. De 2 dochters waren onze leeftijdgenoten, en we gingen er vaak heen om te spelen, of, in de winter, om warm te worden en wat lekkers te krijgen.
In 1965 zijn we getrouwd in het mooie gemeentehuis van de foto. We gingen in Amerika wonen. Toen we in de zeventiger jaren terugkwamen was de Lindeboom weg! Onze conclusie was: jammer, Berghem zal nooit meer hetzelfde zijn. Wat jaren later vernamen we dat ook het gemeentehuis zijn functie verloren heeft, maar gelukkig staat dat er nog wel!

Prachtige verhalen om te lezen.
In het schooljaar 1969 - 1970 huisde er onder in het gemeentehuis in ieder geval een kleuterklas waar ik leidster was, daar geplaatst vanwege ruimtegebrek in de eigenlijke kleuterschool welke gehuisvest was aan de Molenweg.
Mogelijk dat de dépendance later daar nog voortgezet werd, dat is mij onbekend.

Heb je toevallig nog foto's van de tijd dat je met je kleuters in het gemeentehuis zat, Riki?

In Zoersel (België) stond ook zo'n machtige lindeboom. Men vertelde dat hij 800 jaar oud was. Hij was het centrum van het dorp en het dorpsleven en stille getuige van veel vreugde en en veel verdriet. In 1974 werd hij geveld. De doodsklokken luidden de ganse dag. De dorpelingen hadden de tranen in hun ogen. 25 jaar later kwam hij als gebeeldhouwde boom terug naar het dorp en kreeg er een ereplaats in een museum.
In 2015 krijgt dit museum een totale vernieuwing. Blij dat wij hem nog hebben. De titel van ons museum wordt "De Lindeboom vertelt ....". Het wordt een verhalenmuseum van de Kempen !!. Meer weten , zie naar :
http://www.toerismezoersel.be/het-lindepaviljoen.

Zeker mooie verhalen over de geweldig mooie lindeboom, die jammer genoeg er niet meer is. Met de kennis van tegenwoordig hadden wij zeker deze boom nog gehad, en de gemeente had misschien eerder moeten ingrijpen. Er zijn vele lindebomen die veel ouder zijn en er nog goed uitzien, denk alleen maar eens aan de lindeboom in Sambeek. Zelf haalde ik in de jaren eind 50 potgrond voor ons Moeder uit de lindeboom, hoe ik erin ben gekomen is mij ook een raadsel.
Berchs-Heem heeft ongeveer op de oude plaats een nieuwe lindeboom gezet, met een bordje die de historische boom laat zien. Berchs-Heem bekostigde de boom met veel steun van de Berghemse kabelaar KBG. Even ter aanvulling over het huis van Harrie van Gendt, met zijn spiegels op de achtergrond van zijn buffet, en zijn poolbiljart, vooral zijn ijs was geweldig. Later in mijn jeugd kwam er Jan Sas met zijn vrouw Sjaan en mooie dochters te wonen Thea, Hannie,Sjaantje, en Saskia, ja, het zit nog goed in mijn herinnering, een prachtige tijd.

Mooi dat de heemkundekring gezorgd heeft voor het plaatsen van een nieuwe lindeboom. Ook jouw herinneringen aan het ijs en vooral de mooie dochters van Jan Sas is natuurlijk geweldig om te lezen.

Ik ben misschien wel laat met mijn verhaal. Maar mijn vader Antoon den Brok werd op 5 mei 1917 geboren in het café bij de lindeboom. Mijn oma was daar toen eigenaresse van.

Dus ook voor jouw familie was deze lindeboom van waarde, leuk om te horen! Ben je zelf ook in deze buurt opgegroeid?

Oma verhuisde later met haar gezin naar Oss en begon daar een café in de Molenstraat nr 119. Mijn opa was gestorven een paar maanden voor de geboorte van mijn vader. Zelf ben ik in Oss opgegroeid .

Dat moet wel lastig voor je oma zijn geweest... Wel leuk dat deze foto je laat zien waar je vader geboren is.

Vreemd hoe belangrijk bomen zijn in het leven van de mensen. Als gids bij de gebeeldhouwde linde van Zoersel (België), ervaar ik dat zeer dikwijls. Onlangs kwamen de tranen in de ogen van een Franse bezoekster toen vertelde hoe de lindeboom in ons dorp de verzamelplaats was voor alles wat in het dorp gebeurde. De herinneringen aan haar jeugd kwamen volop naar boven. Idem met bezoekers uit het verre Benin (Afrika) die enthousiast vertelden hoe belangrijk de boabab-boom was die midden hun dorp staat. Daar grijpt nog steeds het dorpsleven plaats. Zouden die lindebomen toch alles onthouden wat ze eeuwen aan een stuk gezien hebben. Info over onze lindeboom : www.toerismezoersel.be

Bijzonder te horen dat zo'n centrale boom ook in andere culturen voorkomt.