De populieren (Populus)

Zo was er met regelmaat ineens weer een hele kale straat. Het was een vervreemdend effect als de bomen opeens om lagen, alsof er een grote, groene bescherming weg was. Als kind kon je dan over de liggende, pasgekapte boomstammen lopen, erbovenop zittend bungelde je met de voetjes boven de grond.

Om deze kaalslag tegen te gaan, stelde burgemeester Smits in 1965 voor om de populieren in de kom van de gemeente Esch langzaamaan te vervangen door duurzame bomen. De gemeente begon toen ook het voorpootrecht af te kopen. Toch krijg je nog steeds de indruk dat de neiging groot is bij het merendeel van de dorpsbewoners om na 30 jaar een boom om te hakken en er een jonge voor terug te planten.

Tot en met 2005 heeft er op de Leunisdijk bij de afslag de Wertjes een rij van twaalf populieren gestaan, maar ook deze moesten wijken. De gemeente heeft er zes duurzame essen (fraxinus excelsior) in de maat 18-20 voor in de plaats geplant.

Populus is afgeleid van het Griekse paipolos, wat ‘trillen’ betekent en betrekking heeft op de mooi ritselende bladeren, die bij elk zuchtje wind bewegen. De populier heeft zelfs een eigen werkwoord voortgebracht, namelijk popelen. Men kan popelen van ongeduld. Populieren hebben ook voorspellende krachten. Men zegt dat het een milde winter wordt, als in de herfst als eerste het blad uit de top valt. Verliest de populier echter als eerste zijn onderste bladeren, dan krijgen we een strenge winter.

Gelukkig staan er nog steeds populieren in het dorp! Vooraan in de Pickensteeg bijvoorbeeld, net buiten het dorp, staat een rij prachtige witte, in laanbeplanting. Als men vanuit Haaren Esch binnenkomt, ziet men aan de rechterkant een populierenbosje net voor de brug. Het thema van Open Monumentendag 1999 was “monumentaal groen” en dit bosje werd toen opgenomen in de fietsroute. De bomen zijn particulier bezit. In 2005 is er kapvergunning aangevraagd voor 72 populieren op dit stukje land, die in 2006 zijn gekapt, wat toch jammer van het geheel is. Er zijn er weliswaar 143 blijven staan, maar daarvan zijn er nu weer tientallen bij die in een zeer slechte staat verkeren.

Je wordt weer helemaal vrolijk als je in dezelfde straat, de Haarenseweg, aan de linkerkant, de imposante rij populieren aan de Essche Stroom ziet staan! Tussen de twee bruggen, langs het water, staan ze daar in een lange rij fier te groeien en naar de mensen te wuiven met hun hoge kronen en ruisend blad. Een heel vertrouwd beeld. Maar voor hoelang nog?