Ze zijn dienstbaar, goedkoop en gemakkelijk in gebruik. Lange tijd is het heel vanzelfsprekend je hond voor je karretje te spannen.
De eerste hondenkarren duiken vanaf begin 17de eeuw in het straatbeeld op. Maar echt populair worden ze in de loop van de 19de en 20ste eeuw. Van marskramer tot melkboer: veel mensen die zwaardere goederen moeten vervoeren, maken gebruik van deze efficiënte, en vaak trouwe, werkkracht. Ook buiten het werk om wordt Fikkie vaak voor thuisgebruik ingezet, zoals hier op de foto van de familie Goossens uit Den Dungen.
Hondenkarren zijn klein en wendbaar en daarmee veel handiger in gebruik dan grote, brede paardenkarren. Honden zijn veel goedkoper in de aanschaf en het onderhoud, en daarom voor een grote groep mensen betaalbaar. Regels over hoe je met de honden moet omgaan, zijn er dan nog nauwelijks.
Kreupel of gewond
In 1911 treedt de Trekhondenwet in werking. Houders van trekhonden moeten een vergunning hebben maar belangrijker: het wordt verboden honden in te zetten die kreupel, gewond of drachtig zijn. En de trekhond moet voortaan verplicht een muilkorf dragen. Verder komt er de Anti-Trekhondenbond die zich sterk maakt voor een betere behandeling van de dieren.
De opkomst van transportfietsen, bakfietsen, motorfietsen en de auto maakt het gebruik van hondenkarren overbodig. Toch duurt het nog tot 1962 voordat het gebruik van de hond als trekkracht helemaal wordt verboden. De laatste dertig, veertig trekhonden die er dan nog in Nederland zijn, mogen met pensioen. Kun jij je het gebruik van hondenkarren herinneren? Of heb je er foto’s van? Praat ons bij!
Deze foto-oproep verscheen in de rubriek 'Kijk naar Toen' in De Meierij, waarin we op zoek zijn naar de persoonlijke verhalen achter een foto.
"Leden van de familie Goossens" staat bij deze foto. Gezien de witte kleding en de manden op de hondekar, lijken me dit bakkers. De jonge man op rechts heeft, wat mij betreft, wel iets weg van mijn grootvader, Mies Goossens, die bakker was. Breed voorhoofd, sterke kaaklijn. Ik heb een foto van mijn grootvader waarop hij een jaar of 30 is. Daarop kun je, net als hier, zijn rechteroor zien en dat ziet er toch anders uit dan hier. Zijn neus lijkt wel. Twee kinderen (mijn tantes) van mijn grootvader leven nog, en ik heb hun mening gevraagd maar zij lijken overtuigd dat dit niet hun vader is want:
(1) zij vinden hem niet hierop lijken;
(2) zij hebben nog nooit gehoord dat hij een hondekar had;
Zij vertelden me ook dat er meerdere bakkers in de familie Goossens in Den Dungen waren.
Ik heb ook een foto van het gezin van mijn overgrootouders met hun tien kinderen die het tot volwassenheid hebben gebracht (drie stierven als kind). Daarop zie je dus ook mijn grootvaders zussen, en die zien er allemaal wat "kloeker" uit dan deze dame hier.
Kortom: Dit is zeer waarschijnlijk niet Mies Goossens.
Wellicht kan André Schoones hier uitsluitsel geven. Hij heeft de historie van de Dungense bakkers en familie Goossens uitgezocht. André?
Marilou Nillesen
bhiczei op 27 september 2019 om 13:20
Intrigerend Mark, nu zijn we nog meer benieuwd naar het verhaal achter deze foto. Niet Mies Goossens, maar wie dan wel? Wie weet meer? Vertel het ons!
Mark Goossens
zei op 27 september 2019 om 16:33
In zekere zin hoopte ik dat het mijn grootvader was. Ik had de foto al gedownload en bij confirmatie ingelijst--mooi tijdbeeld!
Marilou Nillesen
bhiczei op 30 september 2019 om 09:15
Mee eens, Mark, prachtig!
Mark Goossens
zei op 8 oktober 2019 om 18:00
André Schoones heeft deze vraag beantwoord, en ik kopieer zijn reactie hier:
"In het fotoboek van Den Dungen "Bekijk 't Maar", dat in 1982 o.l.v. Erwin Verzandvoort door heemkundevereniging Op die Dunghen is samengesteld, staat deze foto (nr 459) afkomstig van de fam. van Breugel. Het blijkt de hondenkar te zijn van slagerij Cooijmans (toen nog) Litserstraat 21. Het zijn dienstbode Truus Coenraad (1893-1979) en Johan Cooijmans (1899-1986, de latere kolenboer en transportondernemer). Er is geen jaartal bij vermeld.
Mijn aanvulling: Overigens niet vreemd dat een foto van de familie Cooijmans in een verzameling van de familie Goossens zat. De broers Johan, Jos en Toon trouwden op dezelfde dag 18-09-1928 in Den Dungen.: Johan met Johanna (Hanneke) van Alebeek, Jos met Johanna Goossens (een dochter van Boer Goossens) en Toon met Margaretha (Go) Goossens (een dochter van Piet Goossens), de overgrootvader van Mark Goossens."
Marilou Nillesen
bhiczei op 9 oktober 2019 om 13:45
Veel dank voor deze mooie aanvulling, Mark, dan is het nu helemaal duidelijk (met dank ook aan André). Dan zijn we nu helemaal weer op de hoogte, we noteren het.
