Kraakactie Groeseind in Tilburg

Achtergrond

In 1966 ontstaat het plan om in de Ringbaan Noord in Tilburg een diamantkruising aan te leggen. Dit nieuwe verkeersknooppunt moest de Vlashoflaan via de Quirijnstoklaan, in de nieuwe wijk Stokhasselt, verbinden met de Ringbaan-Noord en vervolgens door de stad aansluiten op de cityring. Om dit mogelijk te maken was het nodig om 200 huizen te slopen in de wijk Groeseind. Deze huizen waren van na de Tweede Wereldoorlog en nog goed bewoonbaar. In een tijd met veel woningnood kwam de lokale bevolking hiertegen in het geweer en het leidde tot een vroege kraakactie in de te slopen woningen. Burgemeester Becht, die van de bevolking de bijnaam 'Cees de sloper' kreeg, wilde de plannen doorzetten en moedigde daardoor het verzet van de bevolking aan.

De definitieve plannen en goedkeuring liet een aantal jaren op zich wachten. Ondertussen voerde de gemeente een ontmoedigingsbeleid en probeerde bewoners van de bewuste panden te laten verhuizen. Als de huizen leeg kwamen te staan werden ze dichtgetimmerd en feitelijk onbewoonbaar verklaard. Dat leverde een onprettige situatie op voor de overgebleven bewoners door verval, inbraak in de leegstaande panden, het storten van afval etc.

Op 13 augustus 1969 schreef J. Zijlmans, bewoner van Pastoor Schutjesstraat 47, een brief naar de gemeente waarin hij vroeg om inlichtingen over het tijdstip waarop de bewoners uit het ontruimingsgebied vertrokken moesten zijn. Hij kreeg als antwoord dat in de tweede helft van 1970 'een begin moet worden gemaakt met de planmatige ontruiming van de nog bewoonde panden.' De bewoners krijgen een gesprek met een ambtenaar van de Gemeentelijke woningdienst over vervangende woonruimte. Er is ook sprake van een verhuisvergoeding van maximaal anderhalf jaar huur.

In diezelfde periode heerste er woningnood in Tilburg. Tussen de 4000 en 5000 Tilburg zaten te wachten op een woning en het onttrekken van deze 200 geschikte woningen hielp daar niet bij. Er was een lijst van 500 urgente (krepeer)gevallen op de totale lijst met woningzoekenden.

Slopende onzekerheid

De bewoners van het deel van de wijk Groeseind waar de Diamantkruising moest komen bleven jaren in onzekerheid over het tijdstip waarop de aanleg zou beginnen. De leefbaarheid van de wijk stond op het spel aangezien steeds meer huizen onbewoond werden. De gemeente Tilburg verschafte geen duidelijkheid en uiteindelijk leidde dat er toe dat op 13 januari 1971 vijftien leegstaande woningen werden gekraakt in een gecoördineerde actie.

De actievoerders eisten duidelijkheid over de begindatum van de sloop en aanleg van de nieuwe kruising. Als dat nog lang op zich liet wachten dan moest de gemeente de woningen weer bewoonbaar maken aangezien er een nijpend woningtekort was. Het ging per slot van rekening om 150 woningen. De gemeente moet ze ook aan gaan sluiten op elektra en water.

De krakers hadden hun actie goed voorbereid. Om 9 uur in de avond stopten er enkele bestelwagens in de Pastoor Schutjesstraat. In totaal werden negen woningen gekraakt. De buurtbewoners stonden er naar te kijken maar kwamen al snel met soep, koffie en broodjes aan. De actievoerders maakten snel duidelijk dat het hun ging om het aankaarten van de problematiek van de vele leegstaande huizen in deze wijk. Die leegstand leidde tot rotzooi, vernielingen en brandstichting.

Een pamflet dat is uitgereikt aan de bewoners bevat twee dringende oproepen aan het gemeentebestuur: Maak de nu leegstaande huizen direkt bewoonbaar / geef iedereen informatie zodat wij, tilburgers, weten waar we aan toe zijn.

Op 25 januari organiseerde de Bond van Huurders en Woningzoekenden afdeling Tilburg buurtkomite Groeseind/Hoefstraat een buurtvergadering om de problemen te bespreken en naar oplossingen te zoeken. Met name het beleid van belotes doen en zich er niet aan houden begint de gemeente Tilburg nu op te spelen. Met name het achterstallig onderhoud en de matige staat van de woningen is een doorn in het oog. Maar er is wel geld en veel. De Gemeente kan wel een duur Stadhuis bouwen en een Schouwburg met ons geld en wat hebben wij eraan… Niets!!!

Op 28 januari stuurt het Wijkcomité een brief naar het college van B&W waarin zij negen eisen op tafel leggen die zij de avond tevoren hebben opgesteld. Enkel van hun eisen: geen huurverhoging voor af te breken woningen; volledige vergoeding van de verhuiskosten; tijdens de overhuis geen dubbele huurkosten; etc.

In 1971 ontstond op meer plaatsen onrust in Tilburg. De wijken Broekhoven en Korvel kenden ook problemen op het gebied van de kwaliteit van de huisvesting. Het leidde tot kraakacties in Broekhoven en onrust op Korvel.

Één van de bijkomende irritatiepunten in de stad was het programma Tilburg Totaal waar het gemeentebestuur 1 miljoen gulden voor uit had getrokken. Het project behelsde de promotie van Tilburg binnen Nederland als een moderne stad. Het comité organiseerde o.a. optredens van de opera Aïda (21 en 23 mei 1971 in Stadssporthal), een optreden van Count Basie en Ella Fitzgerald en ook bokser Joe Frazier en band The Knockouts kwam op 15 mei in de Pellikaanhal optreden. Het project realiseerde ook het zogenaamde Iglonium, een futoristisch expositieruimt in de zomer van 1971.

De woningzoekenden beschouwden dit als geldverspilling als er zoveel inwoners op zoek zijn naar een fatsoenlijke woning.

Afloop

In oktober 1971 zijn de slopers in de wijk aan de gang en onherroepelijk komen ook de gekraakte woningen aan de beurt. De laatste krakers zitten nog in het pand Pastoor Schutjesstraat 24: Magda Giebels, Bram Mooten, Freek Hoekstra en Frans van Hal. Uiteindelijk worden de woningen gesloopt en de Diamantkruising aangelegd.

Reageren

Reageer hieronder en deel je herinneringen aan de protestbewegingen van de jaren zestig, zeventig en tachtig. Ook zoeken het Regionaal Archief Tilburg en het BHIC voor dit thema foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen.

Deel verhalen en foto's

Bekijk ook

Protest in Brabant