Het begon met een oproep in wat weekbladen voor het maken van een LP met liedjes van mannen in beweging. Er werden liedjes verzameld over de strijd die mannen voer(d)en tegen de rol die ze van de maatschappij moesten spelen. De makers hoopten dat de luisteraars zich zelf ook de vragen zouden stellen die zij hadden gesteld: “wat wordt er van me verwacht en wat wil ik zelf?”
LP voorkant hoes Dans tegen de Draai in. Bron: Collectie BHIC.
De oproep werd rond de jaarwisseling ’81-’82 geplaatst, en met resultaat: Een jaar later kwam de LP Dans tegen de Draai in uit. De samenwerking werd opgestart door de Eindhovense toneelgroep Proloog – een groep die al langer bekend stond voor hun activistische, linkse kijk op de wereld. Ze kregen een enthousiaste respons, van wel tachtig liedjes van twintig schrijvers en componisten. Ook waren er allerlei muzikanten en technici die hun hulp aanboden. De geïnteresseerden waren van alle leeftijden, en kwamen uit heel Nederland.
Kunst & politiek
Proloog was sinds eind jaren zestig al bezig met het combineren van kunst met politiek. Bijna al hun toneelstukken hadden een politieke boodschap of ondertoon. Die neiging is in de muziek van Dans tegen de Draai in ook goed te horen; al in het eerste lied, ‘waar zijn de mannen?’ wordt er gezongen over het opruimen van heteronormen:
Een ander lied, genaamd ‘Dag Joke’ werd geschreven ter ere van de overleden Joke Smit, een bekende Nederlandse politicus en feminist, die het begin van de twee feministische golf in Nederland inluidde. Maar ook werd er meermalig geschreven over homoseksualiteit en crossdressing. ‘Café de la Solitude’ was het openingslied van het gelijknamige kabaretprogramma van de Eindhovense kabaretgroep “de Nieuwe Remedie.” In dit lied wordt een café beschreven waar allerlei niet-hetero’s samenkomen:
Ook Eindhovense homoactiegroep de Roze Driehoek komt voor op de LP: ‘je kunt het aan mij wel zien,’ het actielied dat werd gezongen tijdens het versieren van het paleis van bisschop Gijssen met flikkeraffiches in 1978.
LP achterkant hoes Dans tegen de Draai in. Bron: Collectie BHIC.
De rol van de man
Naast homoseksueel getinte liederen staan er ook liedjes met normafwijkende ideeën over de rol van de man op de plaat. In ‘mannendans’ betwijfelt de schrijver of allerlei gruwelijke wapens wel waren uitgevonden als mannen ook halve dagen voor de kinderen zouden zorgen. Dit lied is tevens waar de naam van de LP vandaan komt:
Het doel van de LP was dus om de beweging van mannen die tegen de draai in dansten te laten zien: “Dit is een plaat van de beweging en de beweging die zingt, wint aan kracht.” Dans tegen de Draai in is daarmee een typerend voorbeeld voor de bredere gedachtegang in de tijd van protestbewegingen: als je het niet eens bent met de maatschappij, dan moet je dat laten horen.
Dans tegen de Draai in was voor Proloog een van de laatste grote projecten: op 1 september 1983 wordt de groep opgeheven. Maar zij die aan de LP meewerkten waren nog lang niet klaar met hun activisme: “wij zijn stuk voor stuk van dit project sterker geworden : jullie horen nog van ons.”
