Laat uit de kast komen, demonstreren en COC Oss: Herinneringen van Willy Lourenssen

Laat uit de kast komen

Willy realiseerde zich dat hij homo was tijdens het lezen van het 'rode boekje voor scholieren'. In dit boekje, wat geschreven was met de hoop het schoolsysteem van binnenuit te veranderen, stonden verwijzingen naar homoseks. Dit was voor het eerst dat Willy zichzelf herkende in iets wat hij las. Hij was toen zeventien. 'Ik heb heel duidelijk tien jaar lang een dubbelleven geleid', zegt hij. Thuis was hij een ijverige student die al zijn tijd in de studie stak en dus geen ruimte had voor liefde. Ook was hij politiek actief bij de Socialistische Partij (SP), maar daar was homoseksualiteit geen gespreksonderwerp, dus hield hij zijn seksualiteit stil. Alleen zelf wist hij wie hij écht was.

'Ik kan me nog precies de plek herinneren aan de keukentafel waar het gesprek plaatsvond', vertelt Willy over zijn coming-out. Helaas was de reactie van zijn vader niet waar hij op had gehoopt: 'Ach jongske, komt allemaal wel goed, maar hou het maar voor je.' Van dit moment heeft Willy veel opgestoken: 'Op het moment dat jij het lef hebt om iets te vertellen, maak jij een stap voorwaarts en degene tegen wie je dit vertelt een stap terug. In plaats van dat je naar elkaar toegroeit is er tijdelijk een verwijdering. Jij wilt de wijde wereld in, want voor jou is eindelijk het taboe er af, maar de ander zit nog met "god, hoe moet ik dit nou een plekje geven?".' Willy heeft altijd een warm thuis gehad, maar de ontvangst van zijn coming-out heeft hem wel pijn gedaan, geeft hij toe. Uiteindelijk hebben Willy's ouders hem volledig geaccepteerd. Toen zijn vader in 1989 kwam te overlijden, had deze zelfs de wens niet bij zijn vaste kerk begraven te worden, omdat de pastoor vervelende dingen had gezegd over homo’s en Willy’s vader daar niet van gediend was.

'Als je jezelf een dienst wil bewijzen, moet je, als je homoseksuele gevoelens hebt, zo snel mogelijk uit de kast komen. Ik denk dat iedereen die stap moet maken en hoe jonger je de stap neemt, hoe meer je er nog mee kunt doen. Ik was pas een oudere jongere toen ik uit de kast kwam en ik heb daar soms wel spijt van.'

Activisme

Eenmaal naar Oss verhuisd, kwam Willy’s leven in een stroomversnelling. Hij sloot zich aan bij COC Den Bosch en werd daar enorm actief. Ook sloot hij zich aan bij een praatgroep in Oss zelf, waar hij een vootrekkersrol ging vervullen. Kort daarna is de Werkgroep Homoseksualiteit Oss ontstaan, de voorloper van COC Oss. 'Ik denk met nostalgie terug aan de jaren tachtig, wat er allemaal wel niet kon als je het durfde en wilde', vertelt Willy. Zo was Willy’s eerste demonstratie de Roze Zaterdag op 14 april 1979 in Roermond tegen bisschop Gijsen. Gijsen had in een interview felle uitspraken gedaan over homo’s en dit was de aanleiding voor de eerste Roze Zaterdag. Willy was erbij. Hij ziet dit als een bloeiperiode, het was belangrijk om aan de bak te gaan.

Zo koos hij ook bewust het label 'flikker'. Hij had een Flikkeragenda en nam die overal mee naartoe. Het was meer een onbewuste actie, maar wel een die wat oproer in zijn omgeving veroorzaakte. Soms voelde hij zich beklemd door zijn eigen groep; die vond het COC soms al te activistisch. 'Je voelde je geremd. Aan de andere kant was het ook wel goed voor de ontwikkeling. Want als je te hard loopt en je je eigen achterban verliest, in hoe ver zij willen of durven te gaan, dan schiet je ook niet op', vertelt hij. Hierdoor voelde het voor Willy alsof hij tussen twee werelden stond: de mensen die het COC te extreem vonden, en het COC zelf. Maar ook keek hij op naar de meer radicale groeperingen zoals de Rooie Flikkers. 'Mensen vergeten wat je met je nek uitsteken kunt bereiken. Ik ben nooit verbonden geweest met de Rooie Flikkers, maar ik heb het nooit af willen keuren, omdat ik daar geen reden voor had en het eigenlijk alleen maar goed vond.'

Willy was aanwezig bij meerdere Roze Zaterdagen, zo ook die in Amersfoort in 1982. De demonstratie die overdag plaatsvond, escaleerde enorm en 's avonds moest Willy zelfs onder politiebegeleiding in een busje weggehaald worden. 'Ik ben van na de oorlog én ik heb de oorlog meegemaakt', zo voelt het voor Willy als hij terugdenkt aan die dag. De dag was een grote motivator voor Willy's activisme. 'Ik was wel uit de kast, maar eigenlijk deed ik niks, ook organisatorisch niet. Maar dát heeft er een slinger aan gegeven.' Mede daarom verweert hij zich tegen mensen die zeggen dat demonstraties zoals Roze Zaterdag slecht zijn voor de zaak. 'Denk je dat wat jij doet een deuk in een pakje boter gaat slaan?'

Weg uit Oss

In 1990 ging Willy weg uit Brabant. Hij verhuisde naar Raalte in Overijssel om bij zijn vriend te kunnen wonen. Ook daar nam Willy het voortouw en startte de groep COC Raalte. Langzaamaan werd hij steeds minder actief, al heeft hij in de politiek nog wel werk gedaan voor het COC en de SP. Moet er wat gebeuren en is er niemand die het heft in handen neemt, dan blijft Willy altijd bereid zij handen uit de mouwen te steken. Het vuur is dus nog niet gedoofd.

Inmiddels is Willy al twaalf jaar getrouwd en denkt hij vooral terug aan zijn periode in Oss als een van grote vrijheid. Vrijheid die hij vandaag de dag bijna minder om zich heen ziet. Vooral als het gaat om de zichtbaarheid van lhbtiq+'ers, moet er nog veel veranderen: 'Alles wat zichtbaar is, is vooral commercieel, dat zorgt alleen maar voor meer problemen voor de roze gemeenschap.'

Dit verhaal is gebaseerd op een interview van de auteur met Willy Lourenssen in 2022.

Bekijk ook

Queer Brabant