In de jaren ’80 zat hij midden in de Bossche homobeweging. Hij liep mee op de Roze Zaterdag van 1981 en startte met een groep vrienden de Flikkerradio. Theo Verbruggen vertelde ons hoe het was om als openlijk homoseksueel op te groeien in Brabant en hoe hij zijn tijd op de barricades heeft ervaren.
Zijn jeugd op het platteland
Op zijn achttiende verhuisde Theo naar Den Bosch. Hij groeide op in een boerengezin in Erp en wilde na zijn middelbareschooltijd echt de wijde wereld in: 'Ik voelde me niet op mijn gemak op de middelbare school, ik moest naar de stad om mijn eigen plek te vinden'. Eenmaal begonnen aan de Sociale Academie in ’s-Hertogenbosch, kwam Theo uit de kast en sloot hij zich aan bij een praatgroep van het COC Den Bosch. Hij kon hierna nog wel met zijn ouders door één deur, maar vooral zijn vader begreep eerst niet wat homoseksualiteit inhield. Mede dankzij praatmiddagen van het COC voor ouders van homoseksuele kinderen, waar Theo zijn ouders mee naartoe nam, ging het qua acceptatie uiteindelijk best goed. Toen Theo’s broer ook als homo uit de kast kwam zei zijn vader zelfs: 'Het is goed dat ik maar één soort heb, anders hadden we verschil gemaakt!'
Theo tijdens Roze Zaterdag. Bron: Theo Verbruggen.
Toen Theo een aantal jaar later met oorbellen en een roze driehoek opgespeld bij zijn ouders op bezoek ging, werd zijn moeder wel boos aldus Theo: 'Dan moest ze zich inhouden de oorbellen niet uit mijn oren te trekken. Maar ik moest toen confronteren, dat was erg voor d’r, maar toen moest dat.'
Confronteren in plaats van integreren
Theo rondde zijn studie af in de donkere jaren ’80. Er waren geen banen en dus had hij een bijstandsuitkering. Hierdoor begon hij wat radicaler te denken. Hij had mensen leren kennen bij het COC, die ook vonden dat het er daar eigenlijk te braaf aan toe ging, en geïnspireerd door de Roze Driehoek in Eindhoven werden ze radicaler. 'De Roze Driehoek was angstwekkend, maar ook heel intrigerend. Ze slikten bijvoorbeeld hormonen om borstvorming te ontwikkelen en ze waren heel radicaal.' Zo radicaal is Theo zelf nooit geworden, maar hij was wel zeer geïnspireerd. Het COC was belangrijk, een veilige haven, maar op een gegeven moment waren ze te conservatief voor Theo en zijn vrienden. Als clubje waren zij overtuigd dat je door confrontatie met de gevestigde norm méér bereikte dan via integratie.
Roze Zaterdag
De eerste Roze Zaterdag die Theo meemaakte was een keerpunt voor hem. Hij en zijn vrienden gingen in jurkjes de stad in. Zo verzetten zij zich openlijk tegen de vaste rollenpatronen voor mannen in de samenleving. Mannen droegen geen rokken, dus daarom gingen zij in jurkjes de straat op. Theo en zijn vrienden protesteerden niet alleen voor homo-emancipatie, maar voor gelijkheid voor iedereen. Zo liepen heteromannen ook mee met de demonstratie en hadden ze sympathie voor de vrouwenemancipatiebeweging. Toen een foto van Theo en zijn vrienden in jurkjes op de voorpagina van het Brabants Dagblad verscheen, moest Theo afreizen naar Erp om de situatie aan zijn ouders uit te leggen. Hij was dan wel uit de kast in persoonlijke sferen, maar zijn radicalere acties waren nog niet bekend op deze manier. 'Dat was wel heftig', aldus Theo.
'Roze front neemt Den Bosch in', Brabants Dagblad 29 juni 1981
De Roze Zaterdag in Den Bosch van 27 juni 1981 was zeer bijzonder. Theo: 'Het was net of heel de stad even van ons was, dat was echt een geweldig gevoel!' Op één dag in juni was heel Den Bosch roze. Er gingen wel duizenden mensen protesterend de straten op en er hing een fantastische sfeer.' Een jaar later zag hij helaas hoe het ook volledig mis kon gaan op de Roze Zaterdag in Amersfoort. Tijdens deze demonstratie werd menig aanwezige belaagd. 'Er waren daar nauwe straatjes, waar je enorm bekogeld werd. Ik had nog nooit zo’n agressie meegemaakt, echt doodsbang was ik.' Na Amersfoort is Theo nog naar twee Roze Zaterdagen gegaan, in Leiden in 1983 en in Nijmegen in 1984. Maar de lol was er wel een beetje vanaf.
De Flikkerradio
Naast hun deelname aan de Roze Zaterdag protesten, startte Theo en zijn vrienden ook de Flikkerradio. De Bossche kraakbeweging had een illegale zender opgebouwd, waar ze zich met de Flikkerradio bij aansloten. Twee jaar lang maakten ze allerlei rapportages over zaken die zij belangrijk vonden. Ook maakten ze thema-uitzendingen. De keuze voor het woord 'flikkerradio' was een bewuste. Ze wilden radicaal zijn en het scheldwoord als geuzennaam 'terugeigenen', ook al waren er andere homo’s die vonden dat ze de term beter niet konden gebruiken. Ze hoopten de kracht van het scheldwoord af te nemen door het op een nonchalante manier zelf te gebruiken. En zo was de sfeer ook bij de Flikkerradio. Iedereen hielp overal een beetje aan mee, niemand had een vaste taak en aan het einde van een opnamedag gingen ze gezellig met z’n allen naar de kroeg.
Theo met zijn vrienden tijdens Roze Zaterdag (bron: privécollectie Theo Verbruggen)
Het protestverleden achter je laten
Na twee jaar stopte de Flikkerradio met zijn activiteiten. Vanuit de Flikkerradio heeft Theo een carrière in de media kunnen starten. 'Zo ben ik vanuit de donkere jaren ’80 toch in werk terechtgekomen. Ik heb iets gevonden wat bij me past.' Terugkijkend op zijn actieverleden is Theo heel blij, dat hij het heeft mogen meemaken. 'Doordat ik die periode heb meegemaakt, heb ik rust gevonden in mijn geaardheid en speelt het geen enkele rol meer in mijn leven… Ik zit goed in mijn vel wat dat betreft, ik heb geen schaamte.' Zelf zal Theo niet meer de barricades opgaan, maar hij kijkt wel terug op zijn tijd op de frontlinie als een van vrijgevochtenheid en solidariteit. Een tijd waar hij blij van wordt als hij eraan terugdenkt en waarvoor hij heel dankbaar is.
Dit verhaal is gebaseerd op een interview van de auteur met Theo Verbruggen op 3 november 2022.
