De Bossche Stationsklokken

Wanneer we als kind iets speciaals vroegen, zei ons Moeke: ‘Lieve kuukskes worden in Den Bosch gebakke.’ Bij bezoek aan de Brabantse hoofdstad was altijd mijn eerste blik het grote uurwerk op het stationsgebouw, ontwerp van architect Sybold van Ravesteyn (1889-1983). Het werd jaren negentig dat ik Den Bosch weer aandeed en bekeek het vernieuwde station, afschuwelijk, en miste het uurwerk.

Via Omroep Brabant vernam ik in maart 2015 dat alle onderdelen waren gevonden en dat SIEMei (Stichting Industrieel Erfgoed Meierij) in Veghel het uurwerk opnieuw ‘tot leven zou brengen.’ Door de verwachte drukte bezocht ik een week later het genoemde Industrieel Erfgoed, doch er was geen hond geweest. Een medewerker nam me mee en toonde de in verder gelegen hal opgeslagen gerestaureerde uurwerk met een gewicht 7½ ton. Er was grote ophef in Den Bosch: sommige Bosschenaren wilden de klok terug! Voor het  verdere verloop hierbij een filmpje.

(Tekst gaat verder onder de film)

En was verheugd, de uitslag werd: Enexis mag als eigenaar van de oude stationsklok van het in 1994 gesloopte NS station in Den Bosch zelf weten aan wie het die klok schenkt (Enexis-voorganger PNEM was destijds ook de schenker).

Om het verhaal compleet te maken bracht ik onlangs een bezoek aan supermarkt Jumbo in Veghel en zag boven de ingang m’n begeerd, nu werkend uurwerk, met vergulde Romeinse cijfers en sierlijk gevormde wijzers. In mijn herinnering veel groter, hier ook weer, het voorwerp blijft de maat houden maar wij groeien! Het monumentale uurwerk was bij de opening van het Bossche station een cadeau van de PNEM, de Provinciale Brabantse Elektriciteits Maatschappij, aan de NS. Enexis schenkt het uurwerk aan SIEMei. In cirkelvorm staan  zes woorden: PRIJZE - NIEUWE - EENDRACHT MIJNE - NIJV ‘RE - STONDEN -. De eerste letters van de eerste vier woorden vormen de afgekorte naam van de PNEM, de laatste twee van NS (Nederlandse Spoorwegen). Om de tekst volledig te noteren moest ik enkele minuten wachten, de grote wijzer bedekte het woord MIJNE.

Bezocht ook het Bossche station en bekeek geconcentreerd de voorgevel, een fabrieksloods, het kon me niet bekoren. Rechts een silo waarop de stationsklok, een alledaags model uurwerk zoals die tegenwoordig overal te koop zijn, wat een afgang! De bovenste cilinderhelft gelijkt een oliedrum van de Duitsers, met zijn twee stalen ringen herinnert hij mij ook aan de ton waarop het varkensmachien geplaatst werd voor het maken van hun puree.

Nam van het uurwerk een afbeelding op het moment van de wijzerstand, 10:10 u., zoals bij afbeeldingen gebruikelijk is. Daarna maakte ik een halve draai en miste de Drakenfontein! Bij navraag werd ik gerust gesteld: na een nodige renovatie zal die binnenkort weer terugkeren in volle glorie. Evenals het kunstwerk van de in 1983 overleden architect Sybold van Ravesteyn bleef het de fontein bespaard om weg te roesten in de vergeethoek!

En nogmaals die silo, is die soms gevuld met meel voor het bakken van de ‘Lieve kuukskes’ en de legio Bossche Bollen?