Het verhaal begint met een rekest uit 1786, ingestuurd door een zekere Adriaan Christoffel Hecke. Vanuit Den Haag kwam een reactie, geschreven door de commissieleden die namens de Staten Generaal en Raad van State, toezicht hielden of alle berichten pasten binnen de inhoud van uitgevaardigde plakkaten en reglementen. Adriaan verbleef in Demerary. Dat viel onder de kolonie Essequebo, waarover de West Indische Compagnie het bewind voerde. Deze Nederlandse kolonie [tot 1814] ontleende haar naam aan de daar stromende rivier de Demerara. Vanaf 1745 werd de rivier opengesteld voor de vaart, exploitatie en aanleg van diverse plantages. Naast Hollandse kwamen er ook veel Britse planters op af. Na 1780 werd er een bescheiden hoofdstad gesticht die in 1784 de naam meekreeg van Stabroek, vernoemd naar een van de bewindvoerders van de WIC.
Het verzoekschrift van Adriaan werd mede ondersteund door een zekere Elisabeth Louisa Wierts die in Sint Oedenrode woonde. Ze had het in haar jonge leven niet geweldig getroffen want ze verloor al heel vroeg haar ouders en verbleef eigenlijk van jongs af bij diverse familieleden die zich over haar ontfermden en zodoende woonde ze dan hier en dan daar. In haar jeugd bezocht ze overigens wel een kostschool en trof daar een juffrouw, die haar op zekere dag uitnodigde voor een reis naar Demerary. Het hoe en waarom van die buitenlandse reis blijft een raadsel. Mogelijk had die kostschooljuffrouw in die kolonie familie wonen of heeft Elisabeth op een of andere manier aangegeven dat ze Adriaan kende van vroeger of via verhalen. Duidelijk is wel dat er tussen Adriaan en Elisabeth een bepaalde relatie bestond. De akte spreekt met geen woord over de ondernomen reis zelf en Elisabeths ervaringen.
Terug in Nederland
Eenmaal terug op vaderlandse bodem logeerde het voormalige kostschoolmeisje te Maastricht, maar uiteindelijk keerde ze toch weer terug naar haar familie in Sint Oedenrode. Inmiddels was ze al meerderjarig evenals Adriaan trouwens, wat kon worden afgeleid uit hun doopextract. Vermoedelijk is hij tegelijk met Elisabeth ook naar Nederland afgereisd, want de akte onthult dat beiden, onder goedkeuring van de wederzijdse familieleden, naar elkaar toe hun trouwbeloften hadden uitgesproken en op basis van huwelijks voorwaarden een wettig huwelijk wilden aangaan. Maar er kwam een kink in de kabel, want om in ondertrouw te kunnen gaan en daarna de definitieve verbintenis aan te gaan was het noodzakelijk - volgens de toen heersende landelijke wetgeving - dat men een jaar en zes weken in Nederland zou moeten verblijven om überhaupt voor een wettig huwelijk in aanmerking te kunnen komen.
In hun gepresenteerde rekest aan de Staten Generaal laten ze weten dat ze zich in uiterste verlegenheid bevinden omdat ze aan dat voorschrift nog niet voldeden en verzochten in alle bescheidenheid, gezien hun bijzondere omstandigheden, dat de overheid hen dispensatie zou willen verlenen.
Bovendien spraken ze de wens uit dat de Hoog Mogenden hen ter wille zouden willen zijn door zowel de predikant als de kerkenraad van Sint Oedenrode te gelasten en te autoriseren om hen de gelegenheid te geven in ondertrouw te kunnen gaan, de periode die stond voor de drie huwelijksproclamaties te mogen inkorten en daarna zo spoedig mogelijk in het huwelijk te mogen treden. Tot grote opluchting van dit lieftallige duo werd inderdaad dispensatie verleend en kon feest gevierd worden!
|
|
De resoluties van de Staten Generaal: een schat aan historisch materiaal
Wie de euvele moed heeft om de gedrukte resoluties van de Staten Generaal uit de 18e eeuw systematisch onder de loep te nemen valt van de ene verbazing in de andere. Wat een ongelooflijk interessante bron is dat toch! Het wemelt er van berichten over alle Nederlandse koloniale gebieden met hun gouverneurs en andere belangrijke functionarissen, duizenden familienamen, schitterend bedachte namen van plantages, slavenhandel-verhalen, honderden namen van oorlogs- en handelsschepen met hun schippers en andere bemanning, militaire regimenten en hun commanderende kopstukken van Zwitserse, Engelse, Schotse, Italiaanse, Franse origine die als huurlegers actief waren binnen de Republiek der Verenigde Nederlanden, een indrukwekkende serie aangestelde functionarissen op de Meierijse dorpen allen van gereformeerde huize, uitgifte van allerhande studiebeurzen, klachten over misdadig gespuis dat onze mooie landstreek onveilig maakte, kortom… een schat aan historisch materiaal.
Voor mij smullen van dag tot dag en dan beperk ik mezelf slechts tot de berichtgeving die betrekking heeft op de Meierij van ’s-Hertogenbosch, maar de andere boeiende informatie ontgaat me natuurlijk niet.
BHIC toegang 178 inv.nr.124 Resoluties van de Staten Generaal folio 122 – woensdag 1 februari 1786
|
