Waar een halve eeuw geleden aan de rand van de Peel ten zuidoosten van Volkel de hei nog welig tierde, ronkten en stampten twintig jaar later graafmachines en zandzuigers. En tegenwoordig kabbelt op diezelfde plaats het water van recreatieplas Hemelrijk.
Hoe is dat zo gekomen? In de jaren zestig had aannemersbedrijf De Oosthoek ‘op Hemelrijk’ aan de Hemelrijkstraat in Volkel een asfaltbedrijf. Op beperkte schaal werd hier zand afgegraven. In 1970 volgde een overname door aannemer Van Lee uit Mariaheide, die er twee jaar later met grootscheepse zandexploitatie begon.
Het landschap veranderde drastisch: een kaart uit 1978 laat duidelijk de met water gevulde ontgrondingsputten zien. Van Lee bleef noest doorgraven tot in 1983 de vergunning afliep en er daar aan de rand van de Peel een grote plas water achterbleef. Wat te doen met al dat water?
Een recreatieve bestemming, dacht de gemeente Uden. Ton Derks zag daar wel brood in en opende in 1986 recreatieplas Hemelrijk, met een strandbad, twee oude schoollokalen als paviljoen en een stacaravan als kassa. Kinderen betaalden anderhalve gulden entree, volwassenen twee kwartjes meer.
Het nieuwe strandbad sloeg aan in Uden en omgeving. Derks kocht de plas aan en bouwde het park uit met nieuwe attracties als speeltuinen, een waterglijbaan, een klimrots, een kabelbaan en achtbanen. In overleg met Vogelwacht Uden werd een kunstmatige wand aangelegd voor oeverzwaluwen. Daarnaast werd ook aandacht besteed aan binnenrecreatie in de vorm van binnenspeeltuinen, glijbanen en een kinderkermis.
Zo kon het publiek zich ook bij tegenvallend strandweer en buiten het zomerseizoen vermaken. Hemelrijk veranderde van een eenvoudige zwemplas in een recreatiepark, Billy Bird.
Deze vogel, een aangeklede oeverzwaluw, die de combinatie van natuur en recreatie in het park symboliseert, was intussen als mascotte in Hemelrijk neergestreken. In 2004 kreeg het park zijn naam: BillyBird Park Hemelrijk.
Het einde van de groei is nog niet in zicht, zo bestaan er plannen voor een bungalowpark bij het meer. En Derks en BillyBird kijken verder dan Volkel: in 2013 moet in het Limburgse Beesel BillyBird Park Drakenrijk de poorten openen en parken in Budel en Ede zullen volgen.
Met 60.000 abonneehouders – meer dan een derde van de Udenaren heeft een abonnement – is Hemelrijk een toeristische trekpleister voor Uden en wijde omgeving geworden.
Een onwaarschijnlijk succesverhaal, want wie zou in 1950 hebben durven voorspellen dat dit stukje hei aan de rand van de Peel zou uitgroeien tot een van de belangrijkste publiekstrekkers van Uden?
Hemelrijk.
Is dat niet de locatie waar in de oorlog barakken stonden, bewoond door de Duitsers ?
De directe omgeving van het Buurtschap Oosteres in Volkel?
Samen met mijn broer hebben we daar in 1948 of,49, stalen leidingen gesloopt, uit de kelders, die gedeeltelijk onder water stonden.
De leidingen werden thuis gebruikt bij een verbouwing.
Rini de Groot
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 13 oktober 2011 om 13:32
Ik durf het je zo niet te zeggen, Rini. Ik leg de vraag voor aan Documentatiegroep Volkel; mogelijk kan zij ons meer vertellen!
Rini de Groot.
zei op 10 november 2011 om 17:06
Doordat de aardappelen in den Erpelkelder snel schimmelde,werden daar voor de ontluchting stalen buizen aangebracht,dit waren de bewuste leidingen in het verhaal
Peter van den Berg
zei op 10 mei 2012 om 11:28
Hemelrijk is toch het oude Luttelveld. Een vuilnisstortplaats in de jaren 50 60 totdat er in Uden een nieuwe vuilnisstortplaats kwam. Hoe is die vuilnisstortplaats daar ontstaan?
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 15 mei 2012 om 16:07
Beste Peter,
we hebben je vraag even voorgelegd aan de voorzitter van de Heemkundekring van Uden; deze wist inderdaad te vertellen dat er op Luttelveld vroeger een vuilnisstortplaats is geweest. Maar de exacte plaatsbepaling moeten we je helaas schuldig blijven.
Met vriendelijke groeten,
Luciën Bressers, Stichting Uden Archief
zei op 24 mei 2012 om 11:38
Ik weet dat er vroeger een vuilstortplaats was op Luttelveld. Ik ben er vaak genoeg geweest met ons vader om er rotzooi te storten. Vooral verpakking van binnenkomende goederen voor de winkel: oud papier dus. Maar de exacte plaats weet ik niet meer. Ging niet in grote hoeveelheden, want we moesten dat met onze bromfiets vervoeren.
Ton Derks, eigenaar recreatiepark Hemelrijk
zei op 24 mei 2012 om 11:39
Er is vroeger een vuilstort geweest onder een deel van ons parkeerterrein en onder de grond van de Lutteltuin.
Je kunt het nog herkennen als gebied dat wat hoger ligt dan zijn omgeving.
Vroeger liep de Luttelweg door tot aan de Heikantstraat. De vuilstort lag tussen de huidige Receptie (die lag net niet op de voormalige vuilstort) en de Zeelandsedijk.
Wij zijn wel blij dat het grondwater van het parkeerterrein richting Uden loopt. Dit komt omdat de bossen van Odiliapeel op ca. 21 m+ NAP liggen, Hemelrijk op ca. 20m+ NAP en Uden op slechts ca. 15 m+ NAP. En het water stroom altijd naar het laagste punt… (van Odiliapeel, via Uden, naar Den Bosch).
Foto’s heb ik helaas niet.
Vroeger gingen boeren met paard en kar zand op het Luttelveld halen. Dit zand gebruikte men om bijv. hun huis van te metselen. Vaak ging men gelijktijdig wat rommel in een oud gat storten.
Omdat boeren met hun schop niet dieper dan tot het grondwater konden graven, is de vuilstort altijd heel ondiep. Maar zo is dat bij bijna alle oude vuilstorten in Brabant.
Hopelijk heb je iets aan de info.
Rini de Groot
zei op 16 juli 2012 om 20:53
Wanneer wij op weg waren naar, “achter het Retraitehuis” passeerde we een vuilnisterrein.
In ± 1945 gelegen aan de Noordkant, tegen het perceel van het Retraitehuis.
Later een nieuw terrein eind ,40 jaren aan de west zijde nu de omgeving van de Neutronenlaan.
In de directe omgeving hadden wij “ons land“ een stuk grond liggen, Buske genoemd,
voor de teelt van graan of aardappelen.
Het enige vuil wat wij mondjesmaat per jaar verzamelde werd in een kuil gegooid waaruit we eerst witzand hadden gewonnen bestemd voor op de vloer van de kippenkooi.
De diepte ? tot we het grondwaterpeil bereikte.
Gerard H.A.A. de Bie
zei op 2 januari 2015 om 19:25
Mijn oom Ad v.d.Ven vertelde heel recent dat zijn vader Januske na de oorlog en misschien ook al eerder een stuk grond had liggen waar nu het hemelrijk is. Zij [januske + zoons] gingen daar regelmatig zand en grind 'schieten' met de schop.
Dit gebruikte ze voor stenen en putringen te maken voor de boeren. Hun bedrijf was heel divers. Ze verkochten brandstof [ turf/kolen/olie], reden taxi, vervoerden vee & hadden daarbij dus ook 'n steenmaakbedrijf wat in de 60er jaren over is genomen door zoon [Mar]Tien wat vervolgens tot begin jaren 80 nog dienst deed. Het bedrijf bevond zich in de Julianastraat te Boekel. in 'n oude zw.w. -film over Boekel is nog te zien dat ze putringen aan 't maken zijn en stenen over laden. Het stuk grond in Volkel hebben ze aan de Gemeente Uden verkocht. Dat moet dus nog terug te vinden zijn in de archieven van deze Gemeente.
Hoe is dat zo gekomen? In de jaren zestig had aannemersbedrijf De Oosthoek ‘op Hemelrijk’ aan de Hemelrijkstraat in Volkel een asfaltbedrijf. Op beperkte schaal werd hier zand afgegraven. In 1970 volgde een overname door aannemer Van Lee uit Mariaheide, die er twee jaar later met grootscheepse zandexploitatie begon.
Kinderen betaalden anderhalve gulden entree, volwassenen twee kwartjes meer.
Het einde van de groei is nog niet in zicht, zo bestaan er plannen voor een bungalowpark bij het meer. En Derks en BillyBird kijken verder dan Volkel: in 2013 moet in het Limburgse Beesel BillyBird Park Drakenrijk de poorten openen en parken in Budel en Ede zullen volgen.
