skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Isidorus... asperges, wie houdt er niet van?

Het witte Goud is de wat frivole benaming van onze hoveniers in Bergen op Zoom gegeven aan de asperge. Jarenlang en nog steeds een prachtig product van de combinatie zeeklei , leem- en zandgrond. In het begin van de 20 eeuw werd door eendrachtige samenwerking in de Boerenbonden gewerkt aan een kwalitatieve opwaardering van de mooie slanke asperge.


Advertentie van de Boerenbond

Met onder andere veel zorg en toewijding, geactiveerd door pater van Mansfeld, werden er b.v. in 1907 in Bergen op Zoom zo’n 55.000 kg asperges per jaar verhandeld. Het grootste deel hiervan ging naar Duitsland.


detail luchtfoto 1926 van “Oud-BoZ  vanuit de lucht” / foto’s KLM-Aerocarto


Isidorus van Johannes Cornelis Woudts

Een van die bedrijfjes was de groente-conservenfabriek en aspergekwekerij van J C Woudts op de Parallelweg. (tegenover de brouwerij van Asselbergs). Op het adres Parallelweg 158 begon Quirijn Woudts, de vader van J.C. Woudts, een koffiehuis, dat vanaf 1884 door zijn zoon werd voortgezet. Hij kocht het huis en de grond over van zijn moeder Het was een fors stuk land en dat bracht Johannes Woudts op het idee om daar asperges op te gaan kweken.
Vanaf 1897 gaf hij te kennen dat zijn bedrijfje er was. Johannes wilde met zijn bedrijf wel meer en op 30 april 1899 startte hij onder een nieuwe naam:


adv in Limburgse Koerier dd 13-5-1899



detail molen de Twee Vrienden BoZ Prive - opname

Opvallend, want Johannes was van origine aannemer/timmerman. Hij heeft bijvoorbeeld nog meegebouwd aan de Borg-vlietse molen de Twee Vrienden, zijn initialen staan nog op de baard van de molen. Ook heeft hij meegewerkt aan het herstel van de kade-muren van de oude Bergse havens.

Waar hij toen (en wij nu nog) mee sukkelde waren de diverse benamingen voor de asperges: sperries of sperrus en sleep- of sliertasperges.

In de hovenierskringen werd veelvuldig over sperrus gesproken, maar recente navraag bij goed ingevoerde groentewinkels/hoveniers bleek dat sperries het meest werd gebruikt. Zo was de sleepasperge ook de meest gebruikte naam.

Recept

Wat is eigenlijk een sleepasperge: dat is een asperge, die met de hand wordt gegeten( net als een nieuwe haring). Daarvoor wordt hij eerst door een mengsel gewenteld. Het mengsel bestaat uit gepureerde, gekookte eieren vermengd met roomboter en op smaak gebracht met peper en zout. Daar komt dus de naam sleepasperge vandaan. ( Dit is het klassieke recept).
De alternatieve naam “sliert-asperge” duidt dus op dezelfde bewerking en is een orale variatie op de uitspraak.

Proeftuin en groei


detail-opgave uit Prov Nrdbr en
Hertogense courant dd 28-10-1901


In 1901 nam Johannes Woudts deel aan een proeftuin-project dat werd opgezet door het Ministerie van Landbouw. In deze proeftuin VI werd de invloed van verschillende bemesting-soorten op de groei en kwaliteit van de asperges uitgetest.

Het ging Isidorus voor de wind. De asperges werden in diverse verpakkingen aan de man gebracht…in grote en kleine kisten, in glas ( systeem Weck) en ook ingeblikt kwam voor in zijn productvariatie. In de maanden april t/m juni waren er de verse asperges ( seizoen) en de blikverkoop was goed voor de rest van het jaar. Ook asperge-planten werden door hem verhandeld. Afzetgebied voor Isidorus was Nederland en België. Hij had zelfs een tweetal wederverkopers in het land. Hiernaast was ook de groente-conserven fabriek een extra aanbeveling.

Johannes Woudts overleed in 1922 en het huis en de zaak werd onder dezelfde naam overgenomen door Cornelis Weijts. Een gevolg van de overname was de beëindiging van het café-gedeelte, dat in het huis van Woudts was gevestigd.


plattegrond uit Hinderwet en detail van
besluit tot verlening vergunning:
de herindeling van het gebouw



de hinderwet: aanvraag i.v.m. de sterilisatie

 

Modernisering

Cornelis bracht in 1929 een modificatie aan bij de groente-conserven. Geen verbouw, maar een herindeling was aan de orde voor de sterilisatie van groenten voordat die werden
ingeblikt. In 1929 werd ook de zaak overgedaan aan zijn zoon Willem Weijts.
In 1934 hield deze Willem Weijts, van beroep verzekerings-agent, het voor gezien en hij besloot Isidorus te beëindigen.


Adv uit de Maasbode 23-5-1939


Raadselachtige heropleving Isidorus?

Opvallend is echter dat er tussen 1939 en 1941 opnieuw advertenties verschenen, die asperges aanboden onder hetzelfde Isidorus postbusnummer, als die reeds in 1928 bekend was nl. postbus 20 te Bergen op Zoom. Volgens de woonregistratie 1920 – 1940 woonden op dit adres Parallelweg 158-158a Cornelis Weijts en zoon Adrianus. Mogelijk handelden zij nu onder een firmanaam in asperges.

Aanvulling

Willem Kruf stuurde nog een reclamefolder en een foto van een stempel na, waarvoor dank. Die zijn beschikbaar gesteld door Bas Augustijn, auteur van het boek Op zoek naar Isidorus.

Reclamefolder van aspergekwekerij Isidorus (bron: collectie Bas Augustijn)
Reclamefolder van aspergekwekerij Isidorus (bron: collectie Bas Augustijn)

 

Stempel van aspergekwekerij Isidorus (bron: collectie Bas Augustijn)
Stempel van aspergekwekerij Isidorus (bron: collectie Bas Augustijn)

.

Reacties (6)

Louis Raaijmakers zei op 9 juni 2022 om 15:24
Mooi en interessant verhaal. Ik heb via via contact gehad met Ad Weijts en die woonde op de parallelweg en ging op Borgvliet naar school. Ik zorg dat hij dit artikel zal krijgen.

Over de naam. Bij ons thuis - mijn vader had ook een paar bedjes liggen - spraken we van 'sperzies'.
Willem Kruf zei op 9 juni 2022 om 18:00
Ik kwam nog een openbare verkoop tegen, ik denk, in 1905 van een landbouwinventaris. Onderdeel was spurriezaad.
Willem Kruf zei op 12 november 2022 om 13:19
Nu 12 november 2022 is vers van de pers een boek van Bas Augustijn over Isidoris en de Bergse aspergeteelt verschenen. Boek is te koop in boekhandels van Bergen op Zoom.
Willem Kruf zei op 15 november 2022 om 08:19
Beste Marilou,
jij doet mee aan het uitdragen van (de geschiedenis van) Bergen op Zoom.
Overigens geldt dit ook voor jouw collega's Mariet en Paul.
Toppie.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 15 november 2022 om 15:38
Dank voor je aardige woorden, Willem. Maar eerlijk is eerlijk: het meeste werk wordt door Jan, Hans en jouzelf gedaan. En daar zijn wij dan weer heel blij mee :)

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen