Rochussen en Multatuli

Rochussen werd op 23 oktober 1797 geboren op de Markt 41 te Etten-Leur, dat is naast het Sint Paulushofje. Zijn vader was secretaris van de Vrijheid Etten. Jan Jacob bracht het onder andere tot Minister van Financiën, Minister van Koloniën en Gouverneur-Generaal van Nederlands Indië.

Een jaar voor het verschijnen van het boek Max Havelaar, of de Koffiveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappy door Multatuli in 1860, kwam Jan Jacob Rochussen in gesprek met Dekker wat uitmondde in verschillende ontmoetingen. Op dat moment leed Dekker een armetierig bestaan als schrijver in Brussel, na een mislukte carrière als ambtenaar in Indonesië.

Het was niet de eerste keer dat beide mannen elkaar ontmoetten. Als Gouverneur-Generaal van Nederlands Indië, tussen 1845 en 1851, ontving Rochussen Dekker in 1846 in audiëntie toen deze als ambtenaar overplaatsing vroeg naar een van de buitengebieden.

Een tweede ontmoeting vond plaats in juli 1847, toen Rochussen Poerworedjo (N.I.) bezocht, waar Dekker toen ambtenaar was. In de gesprekken na 1859 ging het over twee onderwerpen, namelijk de rehabilitatie van Dekker als ambtenaar in Nederlands Indië en het aan de kaak stellen van het Nederlands gezag aldaar, zoals opgetekend in de Max Havelaar. Dit leidde tot correspondentie tussen beide heren, volgens Dekker zeker 15 à 20 brieven.

De schrijver had de indruk dat Rochussen hem wel mocht. Rochussen van zijn kant vond de auteur Multatuli bijzonder geniaal, maar ook verwaand en zeer excentriek, een antiliberale radicaal.